آشنایی با مردم نپال | از فرهنگ و زبان تا دین و مذهب

فرهنگ مردم نپال

فرهنگ نپال با فرهنگ مرز شبه قاره هند و تبت در هم تنیده‌ شده است؛ شهر کاتماندو نپال با جاذبه‌ها و معابد معروفی مانند میدان دوربار کاتماندو و معبد میمون ها کاتماندو، کلان شهر فرهنگی این کشور به حساب می‌‌آید.

اگر بخواهیم دقیق‌تر به فرهنگ مردم نپال نگاه کنیم، می‌بینیم که فرهنگ مردمان این سرزمین از آموز‌ه‌های دینی و ویژگی‌‌های قومی، نژادی و رسم و رسومات محلی آن‌ها سرچشمه می‌گیرد؛ فرهنگی که نه تنها در خانه‌ها و معابد و زیارتگاه‌ها، بلکه در خیابان‌ها و کوچک‌ترین روابط اجتماعی آن‌ها کاملاً مشخص است.

هندوئیسم و بودیسم، دو مورد از ادیانی است که بیشترین تاثیر را در فرهنگ مردم نپال داشته و معابد و مراکز دینی آن‌ها در سراسر کشور دیده می‌شود. علاوه بر معابد، بسیاری از جشن‌ها و فستیوال‌هابی که در این کشور برگزار می‌شود، برگرفته از ادیان و رسم‌ورسومات مردم نپال است و به بخش مهمی از فرهنگ این مردم تبدیل شده؛ تا جایی که بسیاری از گردشگران برای آشنایی با فرهنگ نپال، فصل جشنواره‌ها را بهترین زمان سفر به نپال می‌دانند.

همچنین، موسیقی و رقص، انواع ساز‌های محلی مانند مادال (نوعی طبل)، سرنای (نوعی فلوت) و باینی (نوعی ساز بادی)، غذاهای محلی و البته لباس‌های سنتی که نپالی‌ها در جشن‌ها به تن می‌کنند، از دیگر نشانه‌های فرهنگی مردم نپال محسوب می‌شود.

علاوه بر این، مردم نپال برای کشور و فرهنگ خود ارزش زیادی قائل‌‌اند و یکی از افتخاراتشان این است که هرگز مستعمره کشور دیگری نبودند و این را یک تفاوت اساسی و کلیدی بین خودشان و کشور هند می‌دانند.

زبان مردم نپال

زبان اصلی و رسمی مردم نپال، زبان نپالی است. به‌طور کلی، زبان مردم نپال ریشه در گروه‌های زبانی هندوآریایی، تبتی-برمه‌ای و البته زبان‌های بومی دارد و به‌جز زبان رسمی این کشور، بیش از ۱۲۰ زبان بومی و محلی دیگر در این کشور شناخته شده که در جای جای شهر‌های بزرگ و کوچک و همین‌طور روستاها شنیده می‌شود.

بعد از زبان نپالی، مایتیلی (Maithili)، دومین زبان رسمی این کشور است و نزدیک به ۸۰ درصد از مردم نپال به زبان اصلی اول و دوم این کشور صحبت می‌‌کنند.

اقوام و جمعیت نپال

بر اساس داده های وب سایت «Worldometer»، جمعیت نپال در ابتدای سال ۲۰۲۵ میلادی، حدود ۳۰ میلیون نفر است. جالب است بدانید از این جمعیت، تقریباً ۲۴ درصد، یعنی ۷ میلیون نفر، شهرنشین و باقی مردم در روستاها و کوهستان‌های اطراف کوه‌های نپال زندگی می‌کنند.

بخش بزرگی از اقوام نپال را گروه‌های هندوآریایی و تبتی تشکیل می‌دهند که سال‌ها پیش، از تبت و هند به این کشور مهاجرت کردند. امروزه، نژاد‌های khas-Arya (گروه تپه)، جناجاتی‌ها (Janajatis) (به‌ویژه شرپا‌ها)، نیواری‌ها، مدهسی (Madhesi) (معروف به گروه کاست ترای)، مهم‌ترین اقوام کشور نپال هستند. این اقوام، در کنار گروه‌ها و قوم‌های دیگر مانند مرودی (Marwadi)، بنگالی (Bengali) و پنجابی (Punjabi) زندگی می‌کنند.

هر کدام از این اقوام به گروه‌های کوچک‌تری نیز تقسیم می‌شوند که از میان‌ آن‌ها، شرپا‌ها (Sherpas) از اقوام جناجاتی‌، بسیار معروف‌اند. این گروه در کوهستانی‌ترین منطقه نپال زندگی می‌کنند. نام آن‌ها از «شرپا» یا «شاروا» گرفته شده که در زبان تبتی به معنای «مردم شرقی» است. شرپاها در قرن ۱۵ یا ۱۶ میلادی از تبت به نپال مهاجرت کردند و عمدتاً در منطقه سولو-خمبو نپال (نزدیکی کوه اورست) ساکن هستند.

دین و مذهب مردم نپال

دین و مذهب مردم نپال ترکیبی از هندوئیسم، بودیسم، اسلام و مسیحیت است و هر کدام تاثیر خاصی بر این کشور گذاشته‌اند. در واقع مذهب، بخش جدانشدنی از فرهنگ مردم نپال است که رنگ و بوی خاصی به زندگی آن‌ها بخشیده و جشن‌‌های متنوعی در طول سال به مناسبت‌های مختلف در جای جای این کشور برگزار می‌شود. همانطور که اشاره شد دو دین در میان مردم نپال بیشترین رواج را دارد. هندوئیسم، دین رسمی مردم و بعد از آن بودیسم دومین دین رایج مردم نپال محسوب می‌شود. طبق آخرین آمار انجمن آرشیو داده‌های دینی (ARDA) در سال ۲۰۲۲ میلادی، جمعیت دینی مردم نپال به صورت زیر است:

• هندوئیسم: ۸۱ درصد
• بودیسم: ۱۱ درصد
• مسیحی: ۳ درصد
• اسلام: ۴ درصد

هندوئیسم در نپال

هندوئیسم، دین رایج مردم نپال است و بیش از ۸۰ درصد از مردم به آیین و آموزه‌های این دین پایبند هستند. یک هندو، کل جهان را برای خدا و هر چیزی را که در جهان وجود دارد، نشانه خدا می‌داند. هندوها معتقدند هر فردی ذاتاً خدایی است و هدف از زندگی، جستجو و درک هویت در درون همه ماست.

خدایان شیوا، ویشنو و برهما، تثلیث اصلی هندوئیسم در نپال است و زیارتگاه‌ها و معابد بسیاری به پرستش این خدایان و الهه‌های دیگر هندو اختصاص یافته است.

از طرف دیگر، بودیسم نیز جایگاه مهمی در بین مردم نپال دارد و پیروان این دو دین با هم زندگی مسالمت‌‌آمیزی دارند.

شیعیان نپال

از ۲۸ میلیون نفر جمعیت مردم نپال، حدود ۴.۲ درصد مسلمان هستند. اگرچه تعداد مسلمانان نپال بسیار کمتر از هندو‌ها است، اما به عنوان دومین اقلیت مذهبی در این کشور در نظر گرفته می‌شوند. اکثریت مسلمانان نپالی، اهل سنت و به مکتب حنفیه پایبند هستند.
مسلمانان شیعه هم در بین مردم نپال دیده می‌شوند، اما از نظر جمعیتی تعداد قابل توجهی ندارند. این افراد عمدتاً در شهرهای بزرگ مانند کاتماندو زندگی می‌کنند. جشن‌های مذهبی مانند عید فطر و عید قربان نیز در میان مسلمانان و شیعیان نپال برگزار می‌‌شود. مسجد پانچا کشمیری تکیه (Pancha Kashmiri Takiya Masjid) که به «مسجد کشمیری» هم معروف است، یکی از قدیمی‌ترین مساجد نپال در کاتماندو است. این مسجد در قرن ۱۵ میلادی ساخته شده و یکی از جاهای دیدنی نپال به شمار می‌رود که هنوز هم درهای آن به روی مسلمانان و گردشگران باز است.

معابد در فرهنگ مردم نپال

معابد نپال، یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های دیدنی نپال هستند که بخش بزرگی از دین و فرهنگ مردم نپال را به شما نشان می‌دهد. مراسم‌ها و آیین‌هایی که در معابد و زیارتگاه‌ها همراه با صدای مانترا‌ها و کاسه‌های تبتی اجرا می‌شود، یکی از لذت‌بخش‌ترین لحظه‌های معنوی و آرامش‌بخشی است که می‌توانید در سفر به نپال تجربه کنید. معابد نپال نه‌تنها مکانی برای عبادت هستند، بلکه جایی برای تجمعات فرهنگی و اجتماعی هم به شمار می‌روند.

معبد پاشوپاتیناث (Pashupatinath Temple) و معبد سوایامبونات (Swayambhunath) در کاتماندو، معبد مایا دوی (Maya Devi Temple) در لومبینی، معبد چانگو نارایان (Changu Narayan Temple) در بختاپور و معبد شاشوات دام (Shashwat Dham) در منطقه دوچولی، از معروف‌ترین معابد مردم نپال هستند که دیدن آن‌ها را به شما پیشنهاد می‌کنیم.

توجه داشته باشید که معمولاً در‌های معابد بزرگ هندو و زیارتگاه‌های آن همیشه به روی افراد عادی که پیرو این دین نیستند، باز نیست؛ زیرا بازدید گردشگران از استو‌پا‌ها و یادمان‌ها می‌تواند در روند اجرای آیین‌های دینی اختلال ایجاد کند. به همین دلیل، بهتر است زمان مناسبی را برای بازدید از معابد انتخاب کنید. همچنین، اگر در معبدی اجازه ورود داشتید، باید کفش‌های خود را دربیاورید و بدون اجازه هرگز از محوطه معبد، مجسمه‌ها و محل عبادت بودا عکس نگیرید.

زنان نپال

زنان نپال طی سال‌ها، تبعیض جنسیتی بسیاری را تحمل‌ کردند. برای سال‌ها آن‌ها مجبور بودند در دوران قاعدگی و هفته‌های اول زایمان، در پناهگاه و آلونکی کوچک زندگی کنند؛ زیرا مردم نپال گمان می‌کردند یک زن در دوران پریودی بدیمن است و حضور او در خانه باعث بدشانسی همه می‌شود.

همچنین، رسم منسوخ دیگری درباره زنان نپال وجود دارد به نام چند همسری! این رسم که در مناطق کوهستانی نزدیک به تبت رواج داشت، زنان را مجبور می‌کرد تا با برادران یک خانواده یا مردان مختلف از خانواده‌های مختلف ازدواج کنند و در آن واحد دو یا چند همسر داشتند. البته سال‌هاست که این رسوم منسوخ شده و دولت نپال با وضع قوانین جدید تلاش کرده تا تبعیض جنسیتی و خشونت علیه زنان را به حداقل برساند.

گذشته از این، زنان نپالی با جواهرات و لباس‌های رنگارنگ و جذاب خود، رنگ و بوی دیگری به فرهنگ نپال بخشیده‌اند.

چهره مردم نپال

از چهره مردم نپال، سادگی و مهربانی مشخص است و در عین فقر و دست‌تنگی، بسیار مهمان‌نواز هستند. از لحاظ ظاهری و چهره تفاوت چندانی بین نپالی‌ها و مردمان شمال شرق هند وجود ندارد و فرهنگ آن‌ها نیز بسیار به هم نزدیک است. مردم کوهستان‌های نپال چهر‌ه‌هایی شبیه تبتی‌‌ها دارند و مردم ساکن جلگه‌ها و مرز نزدیک هند، به هندی‌ها بیشتر شباهت دارند. دو اقوام هندوآریایی (Khas-Arya) و تبتی جناجاتی، از بزرگ‌ترین گروه‌های جمعیتی مردم نپال هستند که ریشه و اصالت آن‌ها از چهره‌هایشان پیداست و به مردمان سرزمین‌هایی که سال‌ها پیش از آنجا مهاجرت کردند، شباهت دارند.

استفاده از زیورآلات مختلف، لباس‌های رنگارنگ و کلاه‌های مخصوص، از دیگر ویژگی‌های ظاهری و چهره مردم نپال است.

پوشش مردم نپال

لباس‌های سنتی و پوشش مردم نپال، به‌اندازه فرهنگ آن‌ها متنوع و اصیل است. پوشش مردم نپال در فضاهای عمومی، معمولاً محتاطانه است و برای ورود به معابد سعی می‌کنند لباس مرتب‌تر و مناسب‌تری بپوشند. مردان نپالی در اماکن عمومی پیراهن و شلوار بلند می‌پوشند و زنان نپال در روستا‌ها و دهکده‌ها، از لباس‌ سنتی ساری و دامن‌های بلند استفاده می‌کنند.

با این حال، نوع پوشش مردم نپال در مناطق کوهستانی و جلگه‌ای کمی با یکدیگر متفاوت است. مردم کوهستان معمولاً لباس‌های کلفت‌تر و پوشیده‌‌تری می‌پوشند و وقتی به سمت مناطق جلگه‌ای که حرکت کنیم، لباس‌ها نازک‌تر و کوتاه‌تر می‌شوند.

لباس‌های سنتی نیز بخشی از فرهنگ مردم نپال است که در مراسم‌ و جشن‌های مختلف بر تن مردان و زنان نپالی دیده می‌شود. لباس‌های محلی مردم نپال با طرح‌‌ها و رنگ‌های زیبا و متنوع دوخته می‌شود و تنوع آن‌ها نشان‌دهنده تنوع فرهنگی و قومی نژادی مردم نپال است.

نکاتی درباره آداب و رسوم مردم نپال

برای اینکه تجربه بهتر و شیرین‌تری از سفر به نپال داشته باشید، بهتر است از قبل کمی با آداب و رسوم مردم نپال آشنا شوید. این آداب و رسوم از شهری به شهر دیگر کمی متفاوت است، اما مهم‌ترین آدابی را که باید درباره آن‌ها بدانید، در ادامه گردآوری کرده‌ایم.

فرهنگ غذا خوردن مردم نپال

آداب غذا خوردن در بین مردم نپال اهمیت بسیار زیادی دارد. استفاده از چابستیک‌ها، استفاده نکردن از دست چپ برای غذا‌خوردن و… از مهم‌ترین نکاتی است که هنگام غذا‌ خوردن باید به آن توجه کنید.

آداب مهمانی در خانه نپالی‌ها

اگر برای صرف غذا به خانه یک نپالی دعوت شدید، بهتر است همراه خود میوه یا شیرینی ببرید و انتظار تشکر از سوی میزبان را نداشته باشید. برای هدیه‌دادن از هر دو دست خود استفاده کنید و قبل از ورود به خانه حتماً کفش‌هایتان را دربیاورید. همچنین، نپالی‌ها پا را کثیف‌ترین عضو می‌دانند؛ پس نباید آن را روی صندلی یا میز بگذارید.

آداب شرکت در مراسم مردم نپال

اگر قصد شرکت در مراسم عروسی، جشن یا حتی مراسم خاکسپاری نپالی‌ها را دارید، بهتر است قبل از هر چیز ابتدا درباره آداب شرکت در آن مراسم مطالعه کنید یا از دوستانتان درباره آن بپرسید. احترام گذاشتن به فرهنگ نپالی‌ها، یکی از اصول شرکت در چنین مراسم‌هایی است و از مهمانان هم انتظار می‌رود تا جای ممکن به رسم و رسومات مردم نپال احترام بگذارند.

خانواده، پایه اصلی زندگی مردم نپال

خانواده، پایه و اساس زندگی مردم نپال است و بسیاری از مشخصه‌های فرهنگی را می‌توان در نوع رفتار و برخورد آن‌ها با بزرگ‌تر‌ها و اعضای خانواده دید. آن‌ها به روابط خانوادگی خود اهمیت زیادی می‌دهند و اکثریت، خانواده‌‌های پر جمعیتی دارند. احترام به افراد پیر و بزرگ خانواده و تصمیم‌گیری‌های مشترک، از ویژگی‌‌های مردم نپال است.

یک نکته را هم فراموش نکنید که پیشانی مقدس‌ترین عضو بدن در نپال است و لمس کردن سر یک فرد پیر، بی‌احترامی به او به حساب می‌‌آید.

آداب بازدید از معابد مردم نپال

در بازدید از معابد و زیارتگاه‌ها باید حتماً از قوانین پیروی کنید. کفش‌های خود را در بیاورید، بدون اجازه عکس نگیرید، به نذری‌های مردم نپال دست نزنید و برای تماشای اسپوتا‌ها و مجسمه‌های بودا، در جهت عقربه‌‌‌های ساعت بچرخید.

احترام به خدایان مردم نپال

همانطور که اشاره کردیم، مردم نپال اکثراً هندو یا بودیست هستند و باید به اعتقادات آن‌ها درباره خدایان و الهه نپالی‌ها احترام بگذارید. کوماری، الهه زنده نپالی‌ها و از عجایب نپال است که برای هندو‌ها و بوداییان بسیار مقدس محسوب می‌شود و مردم نپال، او را مظهر انسانی الهه تالجو می‌دانند. این دختر بچه پاک و باکره، تا قبل از شروع اولین دوره قاعدگی (پریودی) در کاخ کوماری در میدان دوربار کاتماندو زندگی می‌کند و در برخی از فستیوال‌ها مانند ایندرا جاترا (Indra Jatra)، برای دیدار با مردم روی تخت طلایی‌اش به خیابان‌ها می‌آید.

همنشینی با مردم نپال با بامبو اکوتور

برای آشنایی بیشتر با مردم نپال، تور نپال بامبو اکوتور بهترین گزینه است. این تور ۱۰ روزه که گشت‌های خود را از سافاری و رافتینگ در پارک ملی چیتوان شروع می‌کند، به خانه قدیمی‌ترین و اصیل‌ترین مردم نپال در روستای بندیپور می‌رود و در گشت‌های پخارا و کاتماندو، از معابد صلح، میدان دوربار کاتماندو، معبد پاشوپاتینات و معبد میمون‌ها بازدید می‌کنیم.

هم‌نشینی و صحبت با مردم نپال، شنیدن آداب و رسوم و قصه‌هایی که از کوه‌ های هیمالیا و مردمان سرسخت آن سرچشمه می‌گیرد، از جذاب‌ترین تجربه‌های فرهنگی است که می‌توانید در این سفر به دست آورید. علاوه بر این، تماشای چشم‌انداز بی‌نظیر کوه‌های هیمالیا، سافاری در عمق جنگل در جستجوی کرگدن سفید آسیایی و ببر، کانو سواری در رودخانه رپتی در کنار تمساح‌ها و تماشای منظره بی‌نظیر طلوع آفتاب بر فراز کوهستان آناپورنا در ارتفاعات سارانگوت، از دیگر گشت‌هایی است که تور نپال بامبو اکوتور را هیجان‌انگیز و جذاب می‌کند.

سوالات متداول درباره مردم نپال