مهم ترین هنرهای ژاپن کدامند | لیست ۱۳ تایی هنرهای ژاپنی 🎭

هنر عروسک سازی ژاپنی

عروسک‌های ژاپنی یا Ningyo، تنها یک وسیله ساده زینتی نیستند و نقش مهمی در فرهنگ ژاپن دارند. این عروسک‌ها نماد شخصیت‌های مختلف‌اند و به عنوان وسایل تزئینی برای مراسم‌های مختلف یا اسباب‌بازی‌ و هدیه کاربرد دارند. همچنین، بسیاری از آن‌ها از نسل‎‌های قدیمی خانواده‌های ژاپنی به جا مانده و به یک میراث خانوادگی ارزشمند تبدیل شده‌اند. ظاهر عروسک‌ها از شخصیت‌های دربار سلطنتی یا اسباب‌بازی‌های ساده‌ مردم الهام گرفته شده است.

از انواع عروسک‌ها، عروسک‌های چوبی کُکِشی (Kokeshi) بسیار محبوب‌اند و در عین سادگی، بسیار با ظرافت نقاشی شده‌اند. علاوه بر این، عروسک داروما (Daruma Dolls) با بدنی قرمز و چهره‌ای سفیدرنگ که نماد راهب بودایی است و عروسک خاکی هاکاتا (Hakata Dolls)، از دیگر عروسک‌های معروف ژاپنی‌اند. تنوع و قیمت مناسب عروسک‌ها باعث شده تا بسیاری از گردشگران بین‌المللی آن‌ها را به‌عنوان هدیه یا یادگاری سفر به ژاپن انتخاب کنند.

هنر گل آرایی ژاپنی

ایکه‌بانا (Ikebana)، همان هنر گل آرایی ژاپنی است؛ هنری که فراتر از یک تزیین ساده است و روحیه مینیمالیستی و روحانی ژاپنی‌ها را نشان می‌دهد.

ایکه‌بانا که با نام کادو (Kado) هم شناخته می‌شود، از چین به ژاپن آمده و بر خطوط، تعادل و هماهنگی با فصل‌ها تأکید دارد. هدف این هنر، بازتاب رابطه‌ زیبا میان انسان و طبیعت است. هنر گل آرایی ژاپنی، در ابتدا برای تزیین محراب‌ها در مراسم‌های مذهبی بودا کاربرد داشت، اما رفته‌رفته از دربار و مراسم‌های قشر سامورایی عبور کرد و به یک هنر مردمی تبدیل شد.

سبک‌های مختلفی از ایکه‌بانا وجود دارد:

• در برخی از سبک‌ها تاکید بر حفظ حالت گل‌ها است؛ به‌طوریکه انگار در طبیعت رشد کرده‌اند؛
• اما برخی دیگر روی ظرافت و دقت شکل، فرم و زاویه گل‌ها تاکید دارند و برای هر زاویه و ارتفاع قوانین دقیقی دارند. امروزه، شکل جدیدی از این هنر به وجود آمده که به نام «ایکه‌بانا آوانگارد» شناخته می‌شود و هنرمندان به جای گل، از مواد دیگری مانند شیشه، فلز یا سنگ در آن استفاده می‌کنند.

هنر نقاشی ژاپنی

نقاشی در ژاپن، سبک‌های مختلفی دارد؛ از سوی باکوگا (Suibokuga) یا نقاشی با جوهر سیاه گرفته تا نیهونگا (Nihonga) که با استفاده از رنگ‌های معدنی طبیعی خلق می‌شود.

سویی باکوگا (Suibokuga)، یکی از شاخص‌ترین سبک‌های هنر نقاشی ژاپن است که تنها با استفاده از جوهر سیاه، به نام «سومی» (Sumi)، و قلم‌مو بر روی کاغذ خلق می‌شود. این آثار شاید در نگاه اول ساده به نظر برسند، اما با نگاهی دقیق‌تر می‌توانید ظرافت، دقت و احساس عمیق پنهان در آن را ببینید. نقاشی سویی باکوگا به صورت تک رنگ و مونوکروم کشیده می‌شود و مناظر طبیعی مانند کوه‌ها، درختان و رودخانه‌ها را به تصویر می‌کشد. این سبک از طریق معابد بودایی به کشور ژاپن رسید و به یکی از اصلی‌ترین سبک‌های نقاشی کلاسیک ژاپنی ها تبدیل شد.

از نظر ژاپنی‌ها، سویی باکوگا یا سومی‌ئه (Sumi-e)، تنها یک هنر تصویری نیست، بلکه نوعی مراقبه برای هنرمندان هم محسوب می‌شود. این نقاشی‌ها اغلب برای تزئین درب‌ کشویی سنتی، به نام فوسوما (Fusuma)، در معابد و خانه‌های کلاسیک ژاپنی و البته ریوکان‌ها (از انواع هتل های ژاپن)، به کار گرفته می‌شود.

هنر اوریگامی ژاپنی

حتماً قوهای کاغذی رنگی ژاپنی را که با چند تای ساده شکل می‌گیرند، دیده‌‌اید؛ هنری زیبا به نام اوریگامی (Origami). اوریگامی، همان هنر تا کردن کاغذ بدون استفاده از چسب یا قیچی است که اشکال مختلفی مانند حیوانات، گل‌ها و بالن‌ را می‌سازد. این هنر از تاهای ساده کاغذ آغاز و به تدریج به آثاری پیچیده و شگفت‌انگیز تبدیل می‌شود؛ جایی که مرزهای محدودیت در خلق آثار هنری از بین می‌رود.

هنر اوریگامی ریشه در مراسم مذهبی و آیینی دارد و از دوران هیان (Heian) در ژاپن رواج پیدا کرده است. در ساخت اوریگامی سنتی معمولاً از کاغذ دست‌ساز وا‌شی (Washi) استفاده می‌شود و قوانین آن از نسل‌های گذشته به امروزی‌ها به ارث رسیده‌اند. محبوب‌ترین شکل اوریگامی، قو (Crane) است که نماد طول عمر، شادمانی و البته صلح است که در کنار یادبودهای بمب‌های اتمی در پارک‌های صلح هیروشیما و ناکازاکی دیده می‌شود.

تئاتر سنتی ژاپن

کابوکی (Kabuki)، از هنرهای نمایشی سنتی ژاپن است که ریشه‌ آن به دوران ادو (قرن ۱۷ تا ۱۸ میلادی) برمی‌گردد. این هنر نمایشی در کنار نو (Noh) و بونراکو (Bunraku)، یکی از ۳ تئاتر کلاسیک اصلی ژاپن است که در فهرست میراث فرهنگی ناملموس یونسکو هم ثبت شده است. در ادامه، بیشتر با ویژگی‌های این سه سبک آشنا می‌شویم:

کابوکی

کابوکی هنری است پر از خلاقیت و حرکات‌های شگفت‌انگیز. در این نمایش‌، بازیگران با لباس‌های فاخر و پر از جزئیات، همراه با گریم‌های رنگارنگ و اغراق‌آمیز و کلاه‌گیس‌های بزرگ و چشم‌نواز، روی صحنه ظاهر می‌شوند. اما مهم‌تر از همه، حرکات اغراق‌آمیز و نمادین آن‌هاست که احساسات و مفاهیم را به تماشاگر منتقل می‌کند. در این نمایش از زبان قدیمی ژاپنی استفاده می‌شود؛ به همین دلیل، فهمیدن آن کار دشواری است. صحنه‌های کابوکی به‌طور شگفت‌انگیزی پویا طراحی شده‌اند؛ سکوهای چرخان و درهای مخفی زیر صحنه، امکان تغییر سریع صحنه‌ها و ورود یا خروج ناگهانی بازیگران را فراهم می‌کند. همچنین، پل گل یا هانامیچی (Hanamichi) که از بین تماشاگران می‌گذرد، به جلوه‌های ویژه و احساسی این تئاتر اضافه کرده است. موسیقی زنده با سازهای سنتی ژاپنی هم حال‌و‌هوای احساسی و عرفانی نمایش را کامل می‌کند.

بونراکو

بونراکو نیز یکی دیگر از انواع تئاتر ژاپن، یعنی تئاتر عروسکی سنتی ژاپن است که از اواخر قرن ۱۷ میلادی شکوفا و به فرمی پیچیده و هنری از تئاتر تبدیل شد. در نمایش‌های بونراکو، هر عروسک تقریباً نصف اندازه انسان واقعی است و توسط سه عروسک‌گردان به‌طور هم‌زمان حرکت می‌کند؛ گرداننده اصلی و دو دستیار. در این هنر از نخ یا سیم استفاده نمی‌شود؛ بلکه سه عروسک‌گردان با هماهنگی کامل، دست‌ها، پاها، پلک‌ها و حتی ابروها، چشم‌ها و دهان عروسک را به حرکت درمی‌آورند تا احساسات و حرکات کاملاً واقعی و طبیعی به نظر برسد.

نمایش‌های بونراکو اغلب بر اساس داستان‌های عاشقانه، قهرمان‌های افسانه‌های ژاپن و روایت‌های تاریخی ساخته می‌شوند و تنها یک راوی دارد. همچنین، موسیقی زنده ساز شامیسن (shamisen)، فضای نمایش را شاعرانه می‌کند.

تئاتر نو

نو (Noh) یکی از قدیمی‌ترین اشکال تئاتر ژاپنی است که در قرن ۱۴ میلادی شکل گرفت و تلفیقی از موسیقی، رقص و نمایش درام است. تماشای یک اجرای نو، تجربه‌ای معنوی و شاعرانه برای‌تان خواهد بود. در نمایش نو بازیگران، ماسک‌های چوبی زیبا به صورت دارند و داستان‌هایی از خدایان، ارواح و انسان‌ها را روایت می‌کنند.

هنر خوشنویسی ژاپنی

شودو (Shodō) یا خوشنویسی ژاپنی، هنری باستانی است که در آن حروف کانجی (Kanji) به شکلی بسیار هنرمندانه و روان با قلم مو و مرکب روی کاغذ نقش می‌بندند. این هنر یکی از پراستفاده‌ترین و محبوب‌ترین هنر های ژاپن است که در مدارس، معابد و بین هنرمندان حرفه‌ای طرفداران زیادی دارد.

حروف در خوشنویسی ژاپنی گاهی آنقدر فرم‌های خلاقانه و پیچیده‌‌ای به خود می‌گیرند، که خواندن آن‌ها حتی برای ژاپنی‌ها هم سخت است. شودو، شبیه رقص قلم‌مو روی کاغذ است، رقصی هماهنگ با کلمات که یک اثر هنری بی‌نظیر را می‌سازد. به همین دلیل، خوشنویسی هنری است که حتی برای کسانی که با زبان ژاپنی آشنایی ندارند، جذاب و قابل درک است و ترکیبی از حرکت، تعادل و زیبایی بصری را به شما نشان می‌دهد.

هنر چاپ‌های چوبی ژاپن

اوکیوئه (Ukiyo-e)، چاپ‌های چوبی ژاپنی هستند که در دوران ادو (قرن ۱۷ تا ۱۹ میلادی) شکوفا شده و به نمادی از فرهنگ مردم ژاپن تبدیل شدند. اوکیوئه‌ها در ابتدا بیشتر چهره بازیگران تئاتر کابوکی (Kabuki)، کشتی‌گیران سومو و گیشاها را به تصویر می‌کشیدند و نمادی از چهره‌های دنیای سرگرمی و لذت ژاپن بودند که با زندگی روزمره مردم عادی تفاوت داشت. این چاپ‌ها، اوایل مونوکروم و تک‌رنگ بودند، اما از اواسط قرن ۱۸ میلادی، چاپ‌های رنگی (پلی‌کروم) هم رواج یافت. تکنیک چاپ چوبی با امکان تولید انبوه و قیمت مناسبی که داشت، به سرعت بین مردم محبوب شد و در ادامه، سبک‌های جدیدی از تصاویر مناظر طبیعی، وقایع تاریخی و داستان‌های کوتاه هم به آن اضافه شد.

هنر درخت کاری ژاپن

هنر درخت کاری ژاپن یا همان بونسای (Bonsai)، یکی از معروف‌ترین هنرهای باستانی ژاپنی‌ها است؛ هنری که به عنوان فرهنگ ژاپنی وارد معماری جهان شد. بونسای، هنر پرورش درختان مینیاتوری در گلدان است؛ تصویر کوچکی از جنگل‌های خیالی با درختان زیبا که با دقت بسیار زیاد هرس شده‌اند تا جلوه‌ای زیبا و طبیعی داشته باشند. ریشه این هنر به کشور چین برمی‌گردد و هزار سال پیش، از چین به ژاپن راه یافت. این هنر در گذر زمان، سبک و سیاق منحصربه‌فرد ژاپنی‌ها را به خود گرفت و در دنیا شهرت یافت.

در این هنر، از روش‌هایی مانند هرس ریشه‌ها و سیم‌کشی شاخه‌ها استفاده می‌شود تا درختان در ابعادی کوچک اما متناسب با شکل طبیعی‌شان رشد کنند و نتیجه آن، بازآفرینی هنرمندانه‌ یک درخت یا جنگل در دل یک گلدان است. باغ‌ها و پارک‌های ژاپن، مانند پارک هیتاچی با شکوفه‌های زیبا صورتی رنگش در جشن شکوفه های گیلاس، نمونه‌ای از این هنر زیباست.

معماری ژاپنی

معماری ژاپن احتمالاً یکی از ملموس‌ترین هنرهای این سرزمین برای گردشگران است که آن را در خانه‌های قدیمی ژاپن، معابد ژاپن و برج‌های چند صد متری مانند برج اسکای تری توکیو می‌بینند. در این سرزمین، می‌توان هم قدیمی‌ترین سازه‌های چوبی جهان را دید و هم ساختمان‌هایی مدرن و خلاقانه که مرزهای طراحی معماری را جابه‌جا کرده‌اند.

ارتباط عمیق با طبیعت، وجود باغ‌ها و مناظر طبیعی فوق‌العاده در کنار کاخ‌ها و قلعه های ژاپن، استفاده از مصالح طبیعی مانند چوب، سقف‌های چند‌طبقه و شیبدار با لبه‌‌های منحنی، درهای کشویی چوبی و حصیر‌های سنتی به نام تاتامی، از مهم‌ترین ویژگی معماری سنتی ژاپنی است که ریشه در دین و فرهنگ ژاپن، به ویژه دو آیین بزرگ شینتو و بودیسم دارد.

اگر بخواهیم لیستی از بهترین نمونه‌های معماری ژاپن را در شهرهای اوساکا، نارا، ناگویا و ماتسوموتو و هاکونه نام ببریم، قطعاً قلعه اوساکا، قلعه ماتسوموتو، معبد تودایجی نارا، قلعه ناگویا، و ویلای سلطنتی هاکونه (Katsura Imperial Villa)، جزو آن خواهند بود. همچنین، محله قدیمی سانماچی (Sanmachi Suji) در تاکایاما با خیابان‌های باریک و خانه‌های قدیمی‌اش، پاتوق همیشگی علاقه‌مندان به معماری سنتی ژاپن است.

حالا که سخن از اوساکا به میان آمد، پیشنهاد می‌کنیم در سفر به این شهر حتماً از جاهای دیدنی اوساکا مانند آکواریوم کایوکان، محله دوتونبوری اوساکا و تیم لب گاردن اوساکا دیدن کنید.

باغ ژاپنی

طراحی باغ در ژاپن، یکی از شاخص‌ترین هنرهای سنتی این کشور است که بیش از هزار سال قدمت دارد. در طول قرن‌ها، این هنر ظریف به سبک‌های مختلفی تکامل پیدا کرده؛ از باغ‌های پیاده‌روی (Strolling Gardens) گرفته که روزگاری محل آرامش و تفریح اربابان فئودالی بود تا باغ‌های خشک سنگی (Dry Stone Gardens) که راهبان بودایی از آن برای مراقبه استفاده می‌کردند.

امروزه، در سراسر ژاپن می‌توان باغ‌های شگفت‌انگیزی را پیدا کرد که هر کدام تصویر متفاوتی از پیوند بین انسان و طبیعت را نشان می‌دهند. در این بین، شهر تاریخی کیوتو، پایتخت قبلی ژاپن، یکی از بهترین جاهای دیدنی ژاپن برای تماشای زیباترین و معروف‌ترین باغ‌های ژاپنی است.

ویلای سلطنتی کاتسورا (Katsura Imperial Villa) و معبد کوکِدِرا (Kokedera) شاهکارهای هنر باغ ژاپنی در کیوتو هستند که بازدید از آن‌ها خالی از لطف نیست. علاوه بر این، جنگل بامبو کیوتو، معبد فوشیمی ایناری، معبد طلایی کینکاکوجی، از دیگر جاهای دیدنی کیوتو هستند که در سفر به ژاپن نباید دیدن آن‌ها را از دست بدهید.

کیمونو، هنر پارچه آرایی ژاپن

کیمونو، از صنایع دستی ژاپن و هدیه‌ای ارزشمند در میان انواع سوغاتی ژاپن محسوب می‌شود که هنر پارچه‌بافی و رنگ‌آمیزی ژاپنی‌ها را به نمایش می‌کشد. کیمونوها، لباسی مستطیل‌شکل یا T شکل با آستین‌های گشاد و بلند هستند که به‌صورت چپ‌وراست دور بدن پیچیده و با کمربندی به نام «اوبی» بسته می‌شوند. ساختار پارچه‌های کیمونو بسیار مرتب، دقیق و هنرمندانه طراحی شده‌اند و تکنیک‌های مختلفی مانند نی‌شی‌جین‌اوری (Nishijin-ori) یا ابریشم زری‌بافت کیوتو و یوزِن‌زومه (Yūzen-zome) یا رنگ‌آمیزی سنتی در بافت و تولید این پارچه ها استفاده می‌شود.

در بین موزه‌های ژاپن، موزه‌های کیمونو متعددی وجود دارند که زیباترین و هنرمندانه‌ترین پارچه‌های کیمونو را به نمایش می‌گذارند؛ بسیاری از این کیمونوها هرگز پوشیده نشده‌اند و تنها به‌عنوان یک اثر هنری برای نشان دادن هنر و مهارت استادکاران ژاپنی دوخته شده‌اند. امروزه کیمونو بیشتر در مناسبت‌های ویژه مانند جشنواره های ژاپن، مراسم عروسی، مراسم چای، رویدادهای رسمی سنتی و مراسم سوگواری پوشیده می‌شود و انتخاب رنگ و سبک آن به نوع مراسم، سن و وضعیت تاهل فرد بستگی دارد.

جذابیت این لباس باعث شده تا خدمات کرایه‌ کیمونو به یکی از جاذبه‌های گردشگری و فرهنگی شهرهای ژاپن مانند توکیو و کیوتو تبدیل شود و به این ترتیب، گردشگران می‌توانند این لباس سنتی را بپوشند و آن را از نزدیک لمس کنند.

مراسم سنتی چای ژاپن

مراسم چای ژاپنی، یا سادو (sado)، فراتر از یک نوشیدن یک چای ساده است. سادو، از عمیق‌ترین و زیباترین سنت‌های فرهنگی ژاپن می‌آید که در اتاق‌های سنتی با کف حصیری تاتامی، تجربه‌ای آرام و معنوی را می‌سازد.

در این آیین، هر حرکت و هر ابزار معنا خاصی دارد؛ از شستن ظرف‌ها تا ریختن چای و حتی نحوه‌ تعظیم کردن. مراسم چای ژاپنی بر اساس ۴ فلسفه اصلی، شامل هماهنگی (Wa)، احترام (Kei)، پاکی (Sei) و آرامش (Jaku)، بنا شده و هدف از برگزاری آن، قدردانی از لحظه حال، احترام متقابل، هماهنگی با طبیعت و پیدا کردن آرامش در سادگی است. در گذشته، آیین چای تنها در بین اشراف و راهبان رایج بود، اما امروزه به‌عنوان یک هنر فرهنگی و سرگرمی اصیل، میان مردم عادی شناخته می‌شود و گردشگران هم می‌توانند در سراسر ژاپن، این تجربه را از نزدیک لمس کنند.

هنر رقص آیینی ژاپنی ها

ریشه‌ رقص‌های آیینی ژاپن به باور و اعتقادات آن‌ها به خدایان شینتو برمی‌گردد. این رقص‌ها که با نام کاگورا (Kagura) شناخته می‌شوند، از هزاران سال قبل برای شاد کردن خدایان شینتو اجرا می‌شد و رقصندگان با نقاب‌ها و لباس‌های نمادین، داستان اسطوره‌های ژاپنی را روایت می‌کردند.

در دوران نارا (قرن ۸ میلادی)، با ورود فرهنگ چینی به ژاپن، رقص بُوگاكو (Bugaku) همراه با موسیقی گاگاکو (Gagaku) در دربار ژاپنی‌ها رواج پیدا کرد. این رقص باشکوه با حرکات آرام و لباس‌های فاخر انجام می‌شود و گاهی رقصندگان از وسایلی مانند نقاب، کلاه، شمشیر یا بال‌های پروانه‌ای استفاده می‌کنند. این هنر زیبا در دوره هیان (قرن ۸ تا ۱۲ میلادی) به اوج خودش رسید و بعدها با تغییرات سیاسی، کم‌کم بین مردم هم گسترش یافت.

امروزه این رقص‌ها را می‌توان در زیارتگاه‌ها و معابد ژاپن یا در مراکزی مانند گیون کرنر (Gion Corner) و تئاتر ملی ژاپن تماشا کرد.

بهترین مکان برای تماشای هنرهای ژاپنی

تماشای هنرهای ژاپنی از نزدیک، آن هم در یک صحنه تاریخی، یکی از بهترین فرصت‌ها برای آشنایی با این فرهنگ اصیل است. اما بهترین مکان برای دیدن این هنرها کجاست؟

نمایش گیون کرنر (Gion Corner) در قلب منطقه تاریخی گیون کوبو (Gion Kobu) در شهر کیوتو، بهترین جایی است که می‌توانید هنر و خلاقیت ژاپنی‌ها را از نزدیک لمس کنید. در این نمایش یک ساعته شما شانس این را دارید تا با هفت هنر نمایشی سنتی ژاپن در یک صحنه آشنا شوید. در این برنامه، اجراهایی از جمله مراسم چای، موسیقی کُتو (koto music)، گل آرایی (ایکه‌بانا)، رقص بُوگاكو (bugaku dance)، کمدی کیوگن (kyogen comedy) و رقص کیومای (Kyomai dance) به نمایش در می‌آید. همچنین، متناسب با فصل می‌توانید شاهد اجرای نمایش عروسکی بونراکو (bunraku puppet theater) یا نمایش نو (Noh) هم باشید.

جالب است بدانید، بخش رقص کیومای توسط مایکوها (هنرجویان زن در حال آموزش برای تبدیل شدن به گیشا) اجرا می‌شود و جلوه‌ای ویژه از فرهنگ گیون را به تصویر می‌کشد.

برای خرید بلیت‌های نمایش گیون کرنر می‌توانید به وب‌سایت گیون کرنر مراجعه و یا به صورت حضوری در روز اجرا از باجه‌های فروش بلیط تهیه کنید.

آشنایی با هنرهای ژاپن در سفر با بامبو اکوتور

با تور ژاپن به هر کجای ژاپن که سفر کنید، نشانه از هنر های ژاپنی را می‌بینید، از معماری قلعه‌ها و خانه‌های قدیمی ژاپن گرفته تا موزه‌هایی که نقاشی و هنر صنایع دستی ژاپنی‌ها مانند سفالگری، هنر خوشنویسی و هنر چاپ های چوبی را به نمایش می‌گذارند. علاوه بر این، دیدن منظره‌های طبیعی مانند دریاچه کاواگوچی با قله زیبای کوه فوجی که نقاشی‌های معروفی از آن باقی مانده، خالی از لطف نیست.

بامبو اکوتور با برنامه گشت‌های هیجان‌انگیز در بهترین زمان سفر به ژاپن، شامل بهار و پاییز، شما به دل هنر ظریف و خلاقانه ژاپن می‌برد. همچنین، اقامت در بهترین هتل های 5 ستاره و امتحان کردن خوشمزه‌ترین غذاهای ژاپن، سفر خاطره‌انگیزی برای‌تان می‌سازد.

سوالات متداول درباره هنرهای ژاپنی