بازدید از قبایل دره اومو اتیوپی یکی از بخش‌های اصلی تور اتیوپی است؛ گردشگران زیادی برای بازدید از قبایل، آشنایی با فرهنگ و آداب و رسوم این قبایل عجیب، به اتیوپی سفر می‌کنند. قبایل حمر، کنسو، مورسی، داسانچ، کوِگو، کارو، سوری و بنا از جمله مهم‌ترین قبایل دره اومو در اتیوپی هستند.
اگر می‌خواهید زندگی قبایل آفریقا و قبایل اتیوپی را بهتر درک کنید، پیشنهاد می‌کنیم که در سفر به اتیوپی، بازدید از قبایل دره اومو را در برنامه خود قرار دهید.
بیایید در این مطلب، با هم به قلب اتیوپی پا بگذاریم؛ با دره اومو و مردمان عجیب دره اومو و قبایل آن آشنا شویم.
فهرست
دره اومو کجاست؟
دره اومو (Omo) در اتیوپی که اغلب به‌طور دقیق‌تر دره اومو پایین (Lower Omo Valley) نامیده می‌شود، در جنوب غربی اتیوپی قرار دارد و مساحت آن ۱۶۵ کیلومتر مربع است. قلب تپنده دره اومو، رودخانه اومو است که از کوه‌های جنوب اتیوپی، از میان دشت‌های وسیع و صحرا سرازیر می‌شود و پس از حدود هزار کیلومتر، به دریاچه تورکانا کنیا می‌رسد. با توجه به آنکه اطراف رودخانه دره اومو بسیار حاصلخیز است، بسیاری از قبایل دره اومو اتیوپی، در اطراف آن زندگی می‌کنند. برای دسترسی به دره اومو نیز باید با یک پرواز داخلی به شهر آربا مینچ بروید و از آنجا وارد دره اومو شوید.
با کشف بقایای انسانی با قدمت ۲.۵ میلیون سال در منطقه دره اومو، این دره در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفته است.
مردمان عجیب دره اومو
مردمان قبایل دره اومو اتیوپی، اغلب فرهنگ و باورهایی دارند که با زندگی دنیای امروز متفاوت است. بیشتر این مردم کوچ‌نشین یا نیمه‌کوچ‌نشین هستند و با گله‌های خود، در میان دشت‌ها و جنگل‌ها سفر می‌کنند. قبایل مختلف این دره، عادات مختلفی در شکار و تکنیک‌های کشاورزی و نحوه ساخت لوازم و جواهرات دارند. اما آنچه که بیشتر از همه جلب توجه می‌کند، تزیینات و نقش‌ها روی بدنشان است.
آن‌ها از تکنیک‌های خاصی مانند سوراخ کردن قسمت‌هایی از بدن استفاده می‌کنند یا ممکن است صفحات سفالی را در لاله گوش یا لب‌های پایینی خود قرار دهند. در میان برخی از قبایل دره اومو، یک جواهر فلزی به شکل میخ در زیر لب پایینی گذاشته می‌شود! گوشواره، دستبند و گردنبند، از زیورآلات این قبایل هستند. از سوی دیگر، ایجاد زخم در بدن نیز از شیوه‌های تزیین بدن در این قبایل است! علاوه بر ایجاد زخم، مردان این قبایل به نقاشی روی بدن خود نیز عادت دارند.
اگر می‌خواهید با مردمان قبایل دره اومو اتیوپی ملاقات کنید، نگران نباشید؛ چراکه اکثر آن‌ها با گردشگران سازگاری دارند. اما اگر می‌خواهید حسن نیت خود را نشان دهید، قبل از عکس گرفتن از آن‌ها اجازه بگیرید یا حتی می‌توانید برای این کار مبلغ ناچیزی بپردازید. در ادامه این مطلب، نکات بیشتری درباره مردمان عجیب دره اومو خواهیم گفت.
قبایل دره اومو اتیوپی
قبایل دره اومو اتیوپی، با گذشت میلیون‌ها سال هنوز هم به اجداد خود وفادارند و مانند قبایل بدوی زندگی می‌کنند. قبایل حمر، کنسو، مورسی، داسانچ، کوِگو، کارو، سوری و بنا از مهم‌ترین قبایل دره اومو در اتیوپی هستند که هر کدام، فرهنگ خاص خود را دارند و به داشتن آداب و رسوم عجیب و شکل و شمایل خاص و اولیه خود در دنیا معروفند. آن‌ها با دنیای مدرن اطراف، ارتباط چندانی برقرار نمی‌کنند و برای گردشگران سراسر جهان، جذابیت بسیاری دارند. در ادامه این مطلب، می‌خواهیم با برخی از قبایل دره اومو اتیوپی بیشتر آشنا شویم.
قبیله حمر
حمر (Hamer) قبیله‌ای است که قلمرو وسیعی از اومو جنوبی را اشغال می‌کند. مردم این قبیله به زبانی صحبت می‌کنند که متعلق به گروه زبان‌های اوموتیک (Omotic) است. همچنین تزیینات لباس و بدن آن‌ها نیز سبک پیچیده و منحصر‌به‌فردی را به نمایش می‌گذارند. در قبیله حمر، زنان ژاکت چرمی می‌پوشند که با صدف تزیین شده است. موهای بافته‌شده آن‌ها نیز با رنگ اخرایی رنگ‌آمیزی شده و بازوهای آن‌ها نیز با ۱۵ دستبند مسی یا بیشتر، تزیین شده است.
جالب است بدانید مهم‌ترین رویداد در قبیله حمر، مراسم پرش از گاو نر است؛ آیینی که با عبور مردان از روی گاوها، از یک گروه سنی به گروه دیگر انجام می‌شود. گردشگرانی که از قلمرو حمر بازدید می‌کنند نیز می‌توانند در این مراسم شرکت کنند.
قبیله کنسو
کنسو (Konso) قبیله‌ای است که مردم آن، در تپه‌های حدود ۸۵ کیلومتری جنوب اربا مینچ ساکن هستند. مردم قبیله کنسو در روستاهایی زندگی می‌کنند که در بالای یک تپه قرار دارند و توسط یک دیوار سنگی دو متری احاطه شده‌اند. کنسو در سرتاسر اتیوپی به‌دلیل روش‌های پیشرفته کشت زمین و کشاورزی، مشهور است؛ روشی که شامل آبیاری و ساخت تراس می‌شود. آن‌ها اغلب محصولات خود مانند آفتابگردان، میوه، غلات، پنبه و ذرت را روی تراس‌‌ها می‌کارند تا از زمین‌های خود نهایت استفاده را داشته باشند.
همچنین، این قبیله به‌دلیل ساخت مجسمه‌های چوبی که واکا (Waqa) یا واگا (Waga) نامیده می‌شود نیز بسیار مشهور است؛ مجسمه‌های چوبی کنده‌کاری‌شده که اغلب روی قبرها قرار داده می‌شود.ز
قبیله مورسی
مردم قبیله مورسی (Mursi) حدود ۵ هزار نفر جمعیت دارد که بین رودخانه اومو و رودخانه ماگو (Mago) زندگی می‌کنند. مورسی‌ها عمدتا دامداری انجام می‌دهند. اما آنچه آن‌ها را مشهور کرده، زنان لب بشقابی این قبیله است. زنان مورسی از صفحات گلی یا چوبی برای تزیین لب‌ها و گوش‌های خود استفاده می‌کنند. آن‌ها همچنین، با حلقه‌های فلزی و پارچه‌های مختلف، موی خود را تزیین می‌کنند. مردان این قبیله نیز با گچ سفید، بدن خود را نقاشی می‌کنند.
همچنین زنان این قبیله، مرتباً صورت خود را با رنگ تزیین و اگر دشمنی را شکست داده باشند، بدن خود را برای تزیین، زخم می‌کنند
قبیله داسانچ
قبیله داسانچ (Dasenech)، در شمال دریاچه تورکانا، منطقه‌ای که اتیوپی با کنیا و سودان هم مرز است و در امتداد رودخانه اومو، جنوبی‌ترین بخش دره اومو، ساکن هستند. در این قبیله، دختران مجرد، با ده‌ها حلقه فلزی اطراف مچ پا و ساق پای خود را می‌پوشند. مردان این قبیله نیز موهای خود را با خاک و پرهای رنگی تزیین می‌کنند. مردم این قبیله، نیمه‌عشایر هستند و اغلب به گاوداری مشغولند. بر اساس رسومات این قبیله، هنگامی که یک کشاورز گاو خود را از دست می‌دهد، کروکودیل شکار می‌کند!
قبیله کوِگو
قبیله کوِگو (Kwegu) یا موگوجی (Muguji)، یکی از کوچک‌ترین قبایل دره اومو اتیوپی است که مردم آن در روستاهای کوچک کنار رودخانه ماگو (Mago) زندگی می‌کنند. برخلاف سایر قبایل، کوِگوها دامداری نمی‌کنند ندارند؛ آن‌ها شکارچی هستند و از روش‌های مختلفی برای شکار و یافتن غذا استفاده می‌کنند. البته آن‌ها در صورت وجود، میوه و عسل نیز می‌خورند. همچنین آن‌ها، برای ماهیگیری و خوردن ماهی، تا حد زیادی به رودخانه اومو وابسته هستند. مردم قبیله کوِگو، بخش زیادی از وقت خود را در رودخانه می‌گذرانند و به مهارت‌های قایق‌رانی نیز شهرت دارند. خویشاوندان نزدیک قبیله کوگو نیز از قبیله کارو است. اغلب اوقات مردم قبیله کوگو و کارو با هم زندگی یا حتی با یکدیگر وصلت می‌کنند.
قبیله کارو
قبیله کارو (Karo) یا کارا (Kara) در کرانه‌های شرقی دره اومو زندگی می‌کنند. جمعیت این قبیله حدود هزار نفر برآورد شده است. بر اساس روایت‌های شفاهی، کاروها بر این باورند که ریشه این قبیله از گله‌دارانی می‌آید که در گذشته به کوه‌های قبیله‌های حمر و بنا مهاجرت کرده‌اند. بر اساس این روایت، این گله‌داران مدتی در آنجا زندگی کردند تا اینکه روزی دام‌های‌شان در جستجوی آب، ناپدید شدند. این دام‌ها در نهایت بازگشتند، اما دوباره ناپدید شدند؛ این بار قبیله کارو دام‌های خود را دنبال کردند و توانستند وجود رودخانه اومو را کشف کنند و در کرانه‌های آن ساکن شود. در طول زمان، گله‌های آن‌ها از بین رفته است و در نهایت برای بقای خود به کشاورزی روی آوردند.
بازدید از این قبیله اغلب برای گردشگران بسیار لذت‌بخش است؛ چرا که مردم این قبیله برای جشن‌ها یا رقص‌های سنتی خود، بدن خود را با گچ به شکل پرهای خالدار مرغ دریایی هندی تزیین می‌کنند. مردم قبیله کارو به نقاشی صورت و نیم‌تنه شهرت دارند، معمولا با رنگ‌های سفید، سیاه، زرد، اخرایی و قرمز بدن خود را تزیین می‌کنند.
قبیله سوری
قبیله سوری (Suri) در روستاهای کوچک دره اومو زندگی ساکن است. این قبیله نیز مانند قبیله مورسی، به زنان لب بشقابی خود شهرت دارد. زنان این قبیله، صفحه‌های بزرگ را در لب پایین خود می‌گذارند که قطر آن‌ها می‌تواند تا ۱۵ سانتی‌متر باشد! برای این کار معمولاً دندان‌های پایینی زنان برداشته می‌شود.
مردم این قبیله زمانی کوچ‌نشین بودند، اما امروزه بیشتر زندگی خود را با کشت غلات می‌گذرانند. همچنین گله‌داری نیز از شغل‌های موردعلاقه آن‌ها است که از گذشته در فرهنگ آن‌ها باقی مانده است.
قبیله بنا
قبیله بانا یا بنا، (Banna یا Bana) در منطقه اومو جنوبی در نزدیکی مرز کنیا ساکن است. بخش جنوبی دره اومو به بهشت مسموم معروف است؛ جایی که چشم‌انداز زیبایی دارد، اما آب‌و‌هوای آن بیش از حد گرم و خشک است و برای زندگی کردن و طول عمر مطلوب نیست. به همین دلیل در این مناطق، به‌ندرت افراد بالای ۴۵ سال دیده می‌شود. برخلاف اکثر اتیوپیایی‌های جنوب، مردم قبیله بنا زندگی اجتماعی ندارند و اغلب شب را در میان دام‌های خود می‌گذرانند. برخی از مردم قبیله بنا، فعالیت‌های کشاورزی انجام می‌دهند؛ اما به‌طور کلی آب‌و‌هوا و زمین‌های نابارور، سبک زندگی این مردم را تحت تاثیر قرار داده است.
مردم قبیله بانا، از پوست حیوانات برای پوشش خود استفاده می‌کنند. مردان این قبیله کمربندهای سفالی می‌پوشند و گاهی موهای خود را می‌بافند. یکی از سنت‌های جالب قبیله بنا، «پریدن از روی گاو نر» است. بر اساس این سنت، اگر مرد جوانی بخواهد با دختر مورد نظرش ازدواج کند، باید از روی گاو نری که خانواده دختر انتخاب کرده‌اند، ۴ بار بپرد!
