جنگل آمازون، بزرگ‌ترین جنگل بارانی استوایی باقی‌مانده در جهان، پر از شگفتی، پوشش‌های گیاهی و جانوری در معرض انقراضی است که مانند آن در هیچ کجای جهان پیدا نمی‌شود. این جنگل که به ریه‌های کره زمین معروف است، با وسعتی بیش از ۸.۲ میلیون کیلومتر مربع، ۸ کشور جهان را در بر گرفته و قبایل بومی ساکن آن، از بازمانده‌های اقوام بدوی هستند که بعضی از آنها هنوز هم با تکنولوژی بیگانه‌اند و مانند اجداد خود در این بهشت سرسبز زندگی می‌کنند.
اگر شما هم درباره پیدایش و تاریخچه جنگل آمازون، خطرناک ترین حیوانات جنگل آمازون، مردم جنگل های آمازون و جاذبه های دیدنی و شنیدنی آن کنجکاوید، تا آخر این مطلب با ما همراه باشید.
جنگل آمازون کجاست؟
جنگل آمازون، در محدوده شمالی قاره آمریکای جنوبی قرار گرفته و از شمال شرقی تا شمال غربی و مرکز این قاره کشیده شده است. اهمیت جنگل آمازون، بهعنوان بزرگ‌ترین جنگل بارانی استوایی جهان، آن را در لیست عجایب هفتگانه طبیعی جدید جهان از سال ۲۰۱۱ میلادی تاکنون قرار داده است.
وسعت این جنگل را می‌توان به دو صورت بررسی کرد. اگر بر اساس زهکشی رودخانه‌های جنگل آمازون و انشعابات آنها محاسبه کنیم، وسعت این جنگل به ۶.۷ میلیون کیلومتر مربع، یعنی ۴۰ درصد آمریکای جنوبی، می‌رسد؛ این مساحت چیزی حدود دو برابر کشور هند یا ۲۸ برابر بریتانیا است!
اما بخش‌های خارج از دسترسی رودخانه‌های آمازون نیز جزو حوزه جغرافیایی زیستی آمازون به حساب میآید و مجموع مساحت این حوزه، چیزی حدود ۷.۷ تا ۸.۲ میلیون کیلومتر مربع است. از این رو، در برخی از منابع وسعت جنگل آمازون را بر مبنای رودخانه‌های آن، یعنی ۶.۷ میلیون کیلومتر مربع، و در برخی دیگر بر اساس کل منطقهای که مردم آن را آمازون می‌نامند، یعنی ۸.۲ میلیون کیلومتر مربع، عنوان می‌کنند.
همه چیز درباره جنگل آمازون
جنگل آمازون در کدام کشور است؟
همان‌طور که اشاره شد، جنگل آمازون با مجموع مساحت ۸.۲ میلیون کیلومتر مربع، ۸ کشور و یک قلمرو را در برمی‌گیرد. برزیل، بولیوی، پرو، اکوادور، کلمبیا، ونزوئلا، گویان، سورینام، و قلمرو فرادریایی گویان فرانسه، از جمله کشور‌هایی هستند که جنگل آمازون در ٖآن‌ها ریشه دوانده است. بر اساس آمار وب‌سایت Statista در سال ۲۰۲۲ میلادی، حدود دو سوم از مساحت جنگل آمازون، یعنی ۶۱ درصد، در کشور برزیل واقع شده و پس از آن پرو و بولیوی، به‌ترتیب ۱۱ و ۸ درصد از جنگل های آمازون را در خاک خود جای داده‌اند.
فرقی نمی‌کند سفر به کدام یکی از کشور‌های شمالی آمریکای جنوبی را انتخاب کنید، از سفر به برزیل گرفته تا ونزوئلا، اکوادور یا پرو، جنگل آمازون با شگفتی‌ها و عجایبش منتظر شماست. در تور برزیل بامبو اکوتور می‌توانید از جنگل آمازون دیدن کنید.
پیدایش و تاریخچه جنگل آمازون
شواهد باستانی نشان میدهد، اولین ساکنان جنگل آمازون متعلق به ۱۱ هزار سال پیش بودند و برخلاف آن‌طور که تصور می‌شد، این منطقه خالی از سکنه و کم جمعیت نبوده. شواهد کشف‌شده در دره اوپانو (Upano Valley) در شرق اکوادور، ثابت می‌کند که این منطقه پرجمعیت بوده است.
اولین اروپایی که توانست طول رودخانه آمازون را طی کند، فرانسیسکو د اورلانا (Francisco de Orellana) در سال ۱۵۴۰ میلادی بود. طبق یافته‌ها، حدود ۸ میلیون نفر در اوایل قرن ۱۶ میلادی در جنگل آمازون زندگی می‌کردند که از طریق باغبانی و کشاورزی‌های توسعه‌یافته امرار معاش می‌کردند و با مدیریت خاک بومی، این جنگل را از استعمار و نفوذ اروپایی‌ها در امان نگه داشته بودند. این اکتشاف نشان میدهد که بخش‌های بزرگی از جنگل آمازون نتیجه قرن‌ها مدیریت قبایل بومی است و آن‌طور که تصور می‌شده زمینی بکر و طبیعی نبوده است؛ اگرچه بعد‌ها، شیوع بیماری آبله از اروپا، باعث نابودی برخی از تمدن‌های شکل‌گرفته در آمازون شد. از طرف دیگر، جنگ‌های قبیله‌ای نیز جمعیت این منطقه را دست‌خوش تغییرات بسیاری کرد؛ به‌طوریکه حدود یک سوم از مردان قبیله جان خود را در جنگ‌ها از دست می‌دادند.
جالب است بدانید که بقایای برخی از این سکونتگاه‌های بزرگ در سال ۲۰۰۳ میلادی در اعماق جنگل آمازون پیدا شد و در میان آنها شواهدی از جاده‌ها، پل‌ها و میدان‌های بزرگ نیز دیده میشود.
اگرچه قبایل بومی تاثیر به‌سزایی در توسعه و شکل‌گیری آمازون کنونی داشتند، اما نقش حیاتی رودخانه آمازون در شکل‌گیری اولیه این جنگل را نمی‌توان نادیده گرفت. در ابتدا، رودخانه آمازون به سمت غرب جریان داشت و بخشی از سیستم رودخانه‌ای کنگو (proto-Congo river system) در قاره آفریقای کنونی بود. پس از پیدایش کوه‌های آند و اتصال میان بستر سنگی برزیل و گویان، مسیر رودخانه مسدود و به دریایی بزرگ تبدیل شد. به تدریج این دریا، به دریاچه‌ای عظیم باتلاقی با آب شیرین تغییر کرد و امروزه بیش از ۲۰ گونه ماهی در آب‌های شیرین آن یافت میشود؛ ماهی‌هایی که شباهت بسیاری به گونه‌های موجود در اقیانوس آرام دارند.
بعد از گذشت ۵ میلیون سال، جریان دریاچه آمازون به سمت شرق تغییر مسیر داد و به‌تدریج زمین‌های جنگل آمازون توسعه یافت. در طول عصر یخبندان، رودخانه و جنگل آمازون تغییرات زیادی داشتند، اما با تمام شدن این دوران، بخش‌هایی از جنگل آمازون که از یکدیگر جدا افتاده بودند، به هم پیوستند؛ رودخانه جان دوباره‌ای گرفت و بر تنوع گونه‌های گیاهی و جانوری منطقه افزوده شد.
امروزه این رودخانه، پرآب‌ترین رودخانه روی زمین است که حجم آب آن بیش از ۵ برابر رودخانه کنگو است. جالب است بدانید که سرچشمه آبشار ایگواسو برزیل، یکی دیگر عجایب هفتگانه طبیعی جدید جهان، رودخانه آمازون است.
وجه تسمیه اسم جنگل آمازون
نام جنگل آمازون از رودخانه آمازون گرفته شده است که در زبان اسپانیایی و پرتغالی به «ریو آمازوناس» معروف است. اسم آمازوناس، از دل یک افسانه کهن یونانی درباره زنان جنگجو میآید که به چابکی، قدرت، مهارت در تیراندازی با کمان، سوارکاری و هنرهای رزمی معروف بودند.
در تاریخ آمده زمانی که فرانسیسکو دو اورلانا (Francisco de Orellana)، کاشف اسپانیایی، در قرن ۱۶ میلادی به این جنگل وارد شد، توسط مردم بومی با موهای بلند مورد حمله قرار گرفت. در آن زمان، زنان قبیله طبق عادت در کنار مردان می‌جنگیدند و مواجهه اورلانا با این افراد، او را به یاد «آمازون‌ها» در افسانه‌های یونان باستان انداخت. در این افسانه‌‌ها، آمازون، زنانی جنگجو با موی بلند بودند که در اواخر عصر برنز، بین سال‌های ۱۹۰۰ تا ۱۲۰۰ قبل از میلاد، در شمال شرق یونان باستان زندگی می‌کردند و برای اولین توسط هومر، شاعر یونان باستان، به جهانیان معرفی شد. اینجا بود که اورلانا نام «آمازوناس» را به این رودخانه نسبت داد و بعد‌ها، کل منطقه جنگلی اطراف آن نیز آمازوناس یا آمازون نام گرفت.
جالب است بدانید، برخی از باستان‌شناسان معتقدند که زنان آمازون در افسانه‌های یونان باستان، متعلق به مناطق شمال شرقی ایران کنونی بوده‌اند.
بخش‌های مختلف جنگل آمازون
بسیاری از مردم فکر می‌کنند، جنگل آمازون یک جنگل بسیار بزرگ است که توسط رودخانه‌ای به دو قسمت تقسیم شده است؛ اما حقیقت این است که حوضه آمازون یک اکوسیستم بسیار پویا و پیچیده است که می‌توان آن را به ۴ بخش اصلی تقسیم کرد:
- جنگل‌های بارانی؛
- جنگل‌های دشت سیلابی (Floodplain forests)؛
- ساوانا (Savannas) یا گرم‌دشت؛
- و رودخانه‌ها.
بخش عمده‌ای از جنگل آمازون با جنگل‌های گرمسیری مرطوب و انبوه پوشانده شده و علفزار‌ها، باتلاق‌ها، بامبو‌ها و جنگل‌های نخل، از دیگر پوشش‌های گیاهی است که در این منطقه دیده میشود.
عجایب جنگل آمازون کجاست و چیست؟
در قلب جنگل آمازون و در میان گیاهان و گونه‌های جانوری، رازها بسیاری پنهان شده و بسیاری از عجایب جنگل آمازون علی‌رغم کاوش در این منطقه، هنوز کشف نشده است.
وسعت این جنگل ۶.۷ میلیون کیلومتر مربعی که حدود ۲۰ درصد از اکسیژن کلی جهان را تامین می‌کند، آنقدر زیاد است که امکان کاوش در همه قسمت‌های آن برای گردشگران فراهم نیست. آیا برای ماجراجویی در دل اسرار عمیق، حیوانات جذاب و گیاهان عجیب جنگل آمازون و کشف رازها آن آماده‌اید؟ در اینجا به ۱۰ مورد از عجایب جنگل های آمازون اشاره خواهیم کرد.
درخت انگور برزیلی از عجایب جنگل آمازون
این درخت شبیه درخت‌هایی است که در فیلم‌ها ترسناک دیده‌اید؛ با میوه‌ای مشکی و کرکی بر بالای آن که دیدن آن در شب شما را به وحشت می‌اندازد! انگور برزیلی مانند یک گل کلم کرکی است که در میان شاخه‌های خزه بسته درخت رشد می‌کند.
نیلوفر آبی غول‌پیکر از دیگر عجایب جنگل آمازون
گل‌های نیلوفر آبی در باتلاق‌ها و دریاچه‌ها، یکی از زیباترین گل‌هایی هستند که می‌توانید در طبیعت ببیند؛ اما نیلوفر آبی جنگل آمازون با همه این‌ها فرق دارد! گل‌برگ‌های این گل آنقدر بزرگ و قوی است که می‌تواند وزن یک انسان بالغ را تحمل کند. نام دیگر این گل، ویکتوریا یا آمازونیکا است؛ با حدود یک متر قطر که ارتفاع شاخه‌های بلند آن در آب، به اندازه یک درخت می‌رسد.
نخلهای راه رونده در سرزمین عجایب آمازون
یکی از عجایب جنگل آمازون که شما را به یاد دنیای انیمیشن‌ها می‌اندازد، نخلهای راه رونده است. این درختان که «Socratea» نامیده می‌شوند، مانند موجودات کنجکاوی هستند که سر از زمین بلند کرده و به سوی نور در حال حرکت‌اند. این درختان، به‌دلیل رشد نامتقارن ریشه‌ها متناسب با نور، در جهت خورشید خم شده و ریشه‌های آن بیرون خاک دیده می‌شوند.
رافلزیا، جهنم ترایپوفوبیا در آمازون
اگر ترایپوفوبیا (هراس ناشی از الگوهای نامنظم یا خوشه‌ای از سوراخ‌های کوچک یا حفره‌ها) دارید، بهتر است تا می‌توانید از رافلزیا دور شوید. چند دلیل وجود دارد که رافلزیا (Rafflesia) را به عجایب جنگل آمازون تبدیل کرده است؛
- اول اینکه ریشه و برگ ندارد؛
- دوم اینکه بدون فتوسنتز، گرما تولید می‌کند؛
- سوم اینکه یک انگل است؛
- و در آخر برخلاف ظاهر گل‌مانندش، بوی بسیار بدی مانند بوی گوشت گندیده میدهد.
قطر این گیاه، یک متر است و با خال‌خال‌های زردش، ظاهر بسیار آزاردهنده‌ای برای افراد مبتلا به ترایپوفوبیا دارد.
رودخانه‌ای عجیب که می‌جوشد
آیا به شنا کردن در رودخانه آمازون فکر می‌کنید؟ رودخانه‌ای در آمازون وجود دارد که دمای آن بیش از ۹۰ درجه سانتی‌گراد است. رودخانه «Shanay-Timpishka»، به معنای واقعی در حال جوشیدن است. از نظر زمین‌شناسان این اتفاق به دلیل شیب زمین‌گرمایی زمین و فعالیت انسان‌ها در سایت‌های معدنی به‌وجود آمده که باعث آزاد شدن گاز میشود.
جوما، حیوان انسان نما در آمازون
این حیوان غول‌پیکر با دو و نیم متر قد، یکی از عجیب‌ترین حیوانات بومی جنگل آمازون است که به گفته بومی‌ها وقتی بوی آن به مشامشان می‌رسد، غش می‌کنند. اگرچه کاوش‌های بسیاری برای کشف این موجود انجام شده، اما هنوز دلایل کافی برای تایید آن وجود ندارد و محققان معتقدند جوما (Juma) احتمالاَ گونهای از تنبل‌های زمینی است که حدود ۹ هزار سال پیش نسل آنها منقرض شده است.
ماهی کاندیرو، خون‌آشام آمازون!
ماهی کاندیرو (candiru fish) یا کانرو (cañero)، به ماهی خون‌آشام آب‌های شیرین معروف است. این ماهی در واقع گونهای از گربه‌ماهی‌های انگلی آب شیرین است که وارد ریه ماهی‌های بزرگ‌تر شده و از خون آنها تغذیه می‌کند.
قورباغه شیشه‌ای
قورباغه‌های شیشه‌ای جنگل آمازون سبز رنگ هستند و چیزی که آنها را بسیار جذاب می‌کند، مشخص بودن اندام‌های داخلی از طریق پوست نیمه شفاف آنها است. پوست این قورباغه‌ها طوری است که رنگ محیط اطراف را به خود می‌گیرد و همین، دیدن آنها را بسیار سخت می‌کند. جالب است بدانید که این قورباغه‌ها به خوردن بچه‌های خود معروف هستند.
آناکوندای سبز رنگ، بزرگ‌ترین مار جهان در آمازون
آناکوندای سبز رنگ (green anaconda)، بزرگ‌ترین مار جهان است که در باتلاق‌ها و جویبارهای آمازون زندگی می‌کند. آناکونداها با ۹ متر طول، بیشتر وقت خود را در آب می‌گذراند. چشم‌ها و منافذ بینی آن در بالای سرش قرار دارد و به او اجازه میدهد در حالی که تقریباً به طور کامل زیر آب است، شکار را تماشا کند. خوک‌های وحشی، پرندگان و حتی جگوارها، غذای این مار هستند.
دلفین صورتی از عجایب جنگل آمازون
دلفین‌های صورتی که به نام دلفین رودخانه آمازون شناخته میشود، درحوضه‌های رودخانه آمازون در پرو، بولیوی، برزیل، کلمبیا، اکوادور، گویان و ونزوئلا دیده می‌شوند. دلفین‌های صورتی فقط در آب‌های شیرین زندگی می‌کنند و جمعیت آنها تا ده‌ها هزار دلفین تخمین زده میشود.
خطرناک ترین حیوانات جنگل آمازون و گونه‌های جانوری آن
جنگل آمازون بیش از هر اکوسیستم زمینی دیگر روی کره زمین، زیستگاه گونه‌های گیاهی و جانوری است و نزدیک به ۳۰ درصد از کل گونه‌های جهان در این جنگل بارانی استوایی زندگی می‌کنند. تنوع زیستی جنگل آمازون شگفت‌انگیز است؛ پستانداران، پرندگان، خزندگان، دوزیستان، ماهی‌ها و حشرات، ۶ دسته کلی جانوری است که در این منطقه یافت میشود. آمار خیره‌کننده‌ای از تعداد حیوانات و جانوران جنگل آمازون وجود دارد که نشان میدهد:
- ۳ هزار گونه ماهی؛
- یک هزار و ۳۰۰ گونه پرنده؛
- بیش از ۴۳۰ گونه پستاندار؛
- بیش از هزار دوزیست؛
- و بیش از ۴۰۰ خزنده؛
در این اکوسیستم ارزشمند نفس می‌کشند.
جنگل آمازون یکی از آخرین پناهگاه‌ها برای جگوارها، سومین گربه‌سان بزرگ در جهان، عقاب‌های هارپی (harpy eagles) و دلفین‌های صورتی است. برخی دیگر از مهم‌ترین و معروف‌ترین حیوانات جنگل آمازون عبارتند از:
- کاپیبارا (Capybara)، بزرگ‌ترین جونده جهان با ۶۶ کیلوگرم وزن
- توکان (Toucan)، پرندهای رنگارنگ با منقاری منحصربه‌فرد و بلند
- ماکائو (Macaw)، پرندهای رنگارنگ که مشابه طوطی‌ها توانایی تقلید صدای انسان و دیگر صدا‌ها را دارند و طول بال‌های آنها به یک متر هم می‌رسد
- آناکوندا (Anaconda)، یکی از بزرگ‌ترین مارهای روی کره زمین با طول ۹ متر و وزن بیش از ۲۰۰ کیلوگرم
- تنبل‌ها (Sloth) که اغلب آویزان بر درختان دیده می‌شوند
- سمور رودخانه‌ای غول‌پیکر، یکی از مهم‌ترین انواع سمور‌ها روی کره زمین با طول ۲ متر که در نهر‌ها و جویبارهای آمازون ساکن‌اند
- مورچه‌خوار، با پوزه کشیده و زبان بلندی که تا ۶۰ سانتی‌متر هم می‌رسد
- میمون‌های عنکبوتی سیاه و بازیگوش
- قورباغه‌های دارت سمی (poison dart frogs)، قورباغه‌ای کوچک و پر جنب‌وجوش که برای محافظت در برابر شکارچیان از پوست خود سم ترشح می‌کند
در میان همه حیواناتی که در حوزه آمازون زندگی می‌کنند، جگوار، مار آناکوندا، قورباغه دارت سمی، مورچه بولت (Bullet Ant)، مارماهی برقی (Electric Eel) با توانایی تولید ۶۰۰ ولت برق، کروکودیل کیمن سیاه (Black Caiman)، عنکبوت سرگردان برزیلی (Brazilian Wandering Spider)، خطرناک ترین حیوانات جنگل آمازون هستند.
گونه های گیاهی جنگل آمازون
جنگل آمازون، بهعنوان بزرگ‌ترین جنگل استوایی جهان، دارای متنوع‌ترین گونه‌های گیاهی در جهان است؛ ۴۰ هزار گونه گیاهی و ۱۶ هزار گونه درخت، آمار باورنکردنی است که تنوع گیاهان آمازون را به رخ می‌کشد. جنگل آمازون، حدود ۲۰ درصد از زمین‌های جنگلی طبیعی جهان را تشکیل میدهد و بسیاری از گیاهان آن خواص دارویی دارند. برخی از معروف‌ترین گونه های گیاهی جنگل آمازون عبارتند از:
- نیلوفر آبی غول‌پیکر یا ویکتوریا، گلی غول‌پیکر که قطر آن به ۳ متر و وزنش به ۲۷ کیلوگرم هم می‌رسد؛
- درخت لاستیک (Rubber Tree یا Hevea brasiliensis)، دارای شیره‌ای ارزشمند برای تولید لاستیک؛
- هلیکونیا (Heliconia)، گل رنگارنگ معروف به پنجه خرچنگ که لانه حیواناتی مانند مرغ مگس‌خوار است؛
- گل کاکائو، غذای فوق‌العاده و موردعلاقه بازدیدکنندگان جنگل آمازون؛
- گل Passion، آب میوه‌های این گل از دسر‌های موردعلاقه جنگل آمازون است؛
- گل بروملیا (Bromelia)، میوه این گل شبیه آناناس است و به‌راحتی هنگام پیاده‌روی در جنگل می‌توانید آن را ببینید.
آب و هوای جنگل آمازون
حوضه جنگل آمازون یک محیط گرمسیری با آب و هوای گرم و مرطوب است که بیشتر ماه‌های سال باران می‌بارد. میانگین دما در فصل خشک حدود ۲۸ درجه سانتی‌گراد و در فصل بارانی ۲۵.۵ درجه سانتی‌گراد است. رطوبت نسبی آمازون بسیار بالاست؛ به‌طوریکه در فصل‌های بارانی، متوسط ۸۸ درصد و در فصل خشک، به ۷۷ درصد کاهش می‌یابد.
فصلی که بیشترین بارندگی را دارد، بهترین زمان سفر به جنگل آمازون است؛ چراکه با افزایش بارندگی‌ها میزان محصولات خوراکی جنگل نیز افزایش می‌یابد و فعالیت حیوانات، به‌ویژه میمون‌ها و پرندگان میوه‌خوار، به‌طرز چشم‌گیری بیشتر میشود. با این حال فراموش نکنید، تماشای حیوانات در تور بازدید از جنگل آمازون کاملاً به شانس شما بستگی دارد.
ساکنان و مردم جنگل های آمازون
مردم همیشه بخشی از تنوع زیستی غنی آمازون بودند و جنگل‌های استوایی آمازون، قرن‌ها خانه اجدادی بیش از یک میلیون هندی بومی است. بررسی‌ها درباره ساکنان جنگل آمازون نشان میدهد که اولین سکونتگاه‌های انسانی در آمازون به ۳۲ تا ۳۹ هزار سال پیش برمی‌گردد. از آن زمان، مردم آمازون با مزایا و محدودیت‌های این جنگل استوایی آشنا شده و فرهنگ آنها آمیخته با این طبیعت منحصربه‌فرد است.
امروزه سرخپوستان ساکن جنگل آمازون تقریبا به ۴۰۰ قبیله تقسیم می‌شوند که در روستاهای اطراف رودخانه‌ها یا بهعنوان عشایر در قلب جنگل ساکن هستند. اکثر قبایلی که در کنار رودخانه‌ها زندگی می‌کنند با سایر نقاط جهان در تماس هستند. آنها از خاک حاصلخیز برای کشاورزی، پرورش میوه‌ها و سبزیجاتی مانند ذرت و لوبیا استفاده می‌کنند. همچنین، از آنجایی که شکارچیان بسیار ماهری هستند، از کمان و تیرهای دست‌ساز برای صید حیوانات و ماهی استفاده می‌کنند. این افراد در کنار لباس‌ها و زیورآلات بومی، از لباس‌های آماده غربی نیز استفاده می‌کنند.
از طرف دیگر، قبایلی که اعماق جنگل‌های آمازون هستند، تمام تلاش خود را می‌کنند تا تماس خود را با دنیای بیرون قطع کنند. این افراد که به عنوان «مردم بومی منزوی» شناخته می‌شوند و تعداد آنها به ۱۵ قبیله می‌رسد، کوچ نشین هستند و با توجه به تغییر فصول محل زندگی خود را تغییر می‌دهند.
یکی از مناطقی که قبایل بسیاری را در خود جای داد، جنگل‌های «Várzea» است. این جنگل، منطقهای دشت سیلابی در اکوسیستم آمازون است که علفزارهای سیل‌زده و شناور در آن دیده میشود. افرادی که در اینجا زندگی می‌کنند، بسته به منطقه، کابوکلو (caboclos)، ریبرنوس (riberenos)، مستیزو (mestizos) یا کامپسینوس (campesinos) نامیده می‌شوند و اغلب کشاورز هستند.
جاذبه های دیدنی جنگل آمازون
به هر کجای جنگل آمازون که نگاه کنید، چیزی برای کشف کردن و لذت بردن پیدا می‌کنید. گیاهان، درختان رونده، گل‌های وحشی، مارهای سمی، ماهی‌های رنگارنگ و میمون‌هایی که صدایشان از لابه‌لای شاخه‌های درختان به گوش می‌رسد، هر کدام بخشی از جاذبه های دیدنی جنگل آمازون به حساب می‌‌آیند. در ادامه، با برخی از جاذبه‌های معروف و جاذبه هایی که کمتر درباره آنها حرف زدیم، آشنا می‌شویم.
رودخانه جنگل آمازون
رودخانه جنگل آمازون، یکی از شریان‌های اصلی رودخانه‌ای در جهان است که سرچشمه آن به کوه‌های آمریکای جنوبی برمی‌گردد و پس از طی بیش از ۶ هزار کیلومتر به اقیانوس اطلس می‌ریزد. این رودخانه با صدها شاخه و نهر، دارای بیشترین تعداد گونه‌های ماهی آب شیرین در جهان است.
جالب است بدانید، رودخانه جنگل آمازون بزرگ‌ترین رودخانه جهان است که میلیون‌ها سال جریان داشته و امروزه بستری عالی برای گشتوگذار در میان جنگل آمازون به شمار میآید. دهانه رودخانه آمازون در برخی نقاط بسیار عریض است و امکان گشتوگذار با کشتی‌های کروز را فراهم کرده است.
شهر مانائوس
مانائوس، مرکز ایالت آمازوناس (Amazonas) در برزیل، جایی است که ماجراجویی در جنگل آمازون از آنجا شروع میشود. تقریبا ۵۰ درصد از جمعیت حاشیه رودخانه آمازون در این شهر بندری زندگی می‌کنند و آن را به قطب فرهنگی و اقتصادی اصلی آمازون برزیل تبدیل کرده‌اند.
شهر مانائوس، محبوب‌ترین دروازه ورود به رودخانه جنگل آمازون است و روزانه ده‌ها تور یک‌روزه و سفر‌های چند‌روزه به قلب این جنگل شگفت‌انگیز برگزار میشود.
گشت‌های کشتی کروز جنگل آمازون
اگر دنبال یک سفر فراموش‌نشدنی و ماجراجویانه در جنگل آمازون هستید، تور‌های چند روزه کشتی کروز بهترین انتخاب برای شماست. تجربه چند روز اقامت در رودخانه جنگل آمازون، عجین شدن با طبیعت و حیات وحش این جهان سبز در کنار آشنایی با مردمان بومی آمازون، تنها گوشه‌ای از سوپرایز‌هایی است که در گشت‌های کروز منتظر شماست.
علاوه بر این، لوژ‌ها و اقامتگاه‌های جنگلی منحصربه‌فردی در آمازون وجود دارد که علاوه بر اقامت در دل درختان و صداهای دلنشین جنگل، تور‌های تخصصی همراه با راهنمای گردشگری برای ماجراجویی در جنگل برگزار می‌کنند. این تورها شما را بیشتر با عجایب و حیوانات جنگل آمازون آشنا خواهد کرد.
خطرات جنگل آمازون
جنگل آمازون همانقدر که سحرآمیز و زیباست، همانقدر هم می‌تواند خطرناک و کشنده باشد. علاوه بر حیوانات وحشی و حشرات زهر‌آگین آمازون، گیاهانی در این جنگل وجود دارند که سم آنها می‌تواند یک انسان بالغ را از پا دربیاورد.
«Curare» و «Strychnos»، دو گیاه سمی جنگل آمازون است که قبایل بومی از آنها برای ساخت تیرهای سمی استفاده می‌کنند. سم این گیاهان بعد از وارد‌شدن به خون انسان، باعث خفگی فرد میشود. علاوه بر این، درخت توپ گلوله‌ای (Cannonball Tree) با میوه‌های بزرگش، یکی دیگر از خطراتی است که ماجراجویان جنگل آمازون را تهدید می‌کند. این درخت که تا ۳۵ متر هم رشد می‌کند، میوه‌های سخت و سنگینی مانند نارگیل دارد که ناگهان از ارتفاع زیاد بر زمین می‌افتند و در صورت برخورد با هر موجود زنده می‌تواند باعث مرگ او شود. پس هنگام پیاده‌روی در جنگل آمازون باید حسابی حواستان را جمع کنید.
بسیاری از گردشگران از قبایل بومی آمازون می‌ترسند و آنها را بخشی از خطرات جنگل آمازون می‌دانند؛ اما باید بدانید قبایلی که در کنار رودخانه آمازون زندگی می‌کنند، سال‌هاست که با دیگر انسان‌ها و گردشگران خو گرفته‌اند و خطری برای بازدیدکنندگان ندارند.
آیا جنگل آمازون در حال نابودی است؟
جنگل آمازون با تهدیدات بسیاری از جمله جنگل‌زدایی ناشی از دامداری گسترده و توسعه کشاورزی، زیرساخت‌های ضعیف و استخراج غیرقانونی منابع طبیعی مواجه است. یکی دیگر از عواملی که حیات این جنگل ۶.۷ میلیون کیلومتری را تحت تاثیر قرار میدهد، تغییرات آب و هوایی است.
تغییرات آب و هوا باعث اختلال در شبکه‌های آب و زندگی حیات وحش شده و کاهش بارندگی‌ها، خشکسالی و آتش‌سوزی‌های بسیاری را به بار آورده؛ تا جایی که جنگل آمازون در سال‌های ۲۰۰۵ و ۲۰۱۰ میلادی بدترین خشکسالی‌‌های صد سال اخیر خود را تجربه کرد. ادامه یافتن این وضع باعث تغییرات قابل توجهی در ساختار اکوسیستم‌ها و از بین رفتن گونه‌های گیاهی و جانوری میشود.
در همین راستا، بنیاد جهانی طبیعت (World Wide Fund for Nature یا WWF) به کشاورزان کمک می‌کند تا از محصولات خود در برابر بارندگی شدید و خشکسالی‌ها محافظت و اطمینان حاصل کنند که حیات وحش اطراف می‌تواند با دنیای گرم‌تر سازگار شوند.