فاولا، در برزیل، خانه‌هایی (از محله‌های فقیر نشین ریو) است که در داخل یا حاشیه شهرهای بزرگ این کشور، به ویژه ریودوژانیرو و سائوپائولو، قرار دارد و تعداد آنها به 600 عدد می‌رسد و نام آنها با فقر و جرم گره خورده است. برده‌هایی که در مزارع ریو کار می‌کردند، از دست اربابانشان به این مکان پناه آوردند.
در واقع فاولا زمانی شکل گرفت که افراد بی‌خانمان زمین‌های خالی در لبه شهر را اشغال کرده و کلبه‌های موقتی را از مصالح بازیافتی یا دزدیده ساخت و ساز می‌کنند.
این فاولاها، علی‌رغم چالش‌های متعددی که ساکنان آنها با آن روبرو هستند، از جاذبه‌ها و فرهنگ غنی خود برخوردارند و در بسیاری موارد به عنوان مقاصد گردشگری مطرح شده‌اند. بررسی ویژگی‌های این فاولاها و شناخت حقایق جالب پیرامون آنها می‌تواند به درک عمیق‌تر ما از زندگی در حاشیه‌های شهرهای بزرگ کمک کند.
همه چیز در مورد فاولا ریودوژانیرو
“فاولا”، محله‌های غیررسمی و پرجمعیت (محله خلاف نشین) شهری هستند که بیشتر در مناطق کوهستانی و حاشیه‌ای این شهر واقع شده‌اند. این محله‌ها به دلیل کمبود امکانات اساسی، فقر و مشکلات اجتماعی معروف هستند، اما در عین حال فرهنگی غنی و جامعه‌ای پویا دارند.
برخی منشأ فاولاها را در جوامع برزیلی تشکیل‌شده توسط بردگان آزاد شده فقیر در اواخر قرن نوزدهم شناسایی کرده‌اند، اما موج بزرگ مهاجرت از روستا به شهر از دهه‌های 1940 تا 1970 بود که عمدتاً مسئول گسترش فاولاها در شهر برزیل بود. فقرا و مواجه با هزینه‌های افسانه‌ای برای زمین و مسکن کم، این مهاجران روستایی چاره‌ای جز اشغال زمین‌های خالی نداشتند.
از سال 1950 تا 1980، تعداد افرادی که در فاولاها در ریودوژانیرو زندگی می‌کردند از حدود 170,000 نفر به بیش از 600,000 نفر افزایش یافت و در اوایل قرن بیست و یکم برآورد شد که حدود 1,000 فاولا در آنجا وجود داشته باشد. بر اساس سرشماری سال 2010، 6 درصد از کل جمعیت برزیل در فاولاها زندگی می‌کردند. جالب است بدانید که پلیس و نیرو‌های امنیتی وارد این منطقه نمی‌شوند.
تاریخچه و شکل‌گیری
فاولاها در اوایل قرن نوزدهم یعنی حدود 200 سال شکل گرفتند، وقتی که سربازانی که بیشتر آن داوطلب هم بودند، بعد از جنگ به ریودوژانیرو انتقال داده شده و چون خانه‌ای نداشتند و دولت هم به آنها سرپناهی نداد، روی تپه‌های ریودوژانیرو با درخت خانه‌های خود را می‌سازند و حلبی آباد و یا زاغه نشین‌های فاولا ایجاد می‌شود. در آخر دولت هم نمی‌تواند به آنها حرفی بزند زیرا اگر اعتراضی کند، به آنها خانه بدهند. اما به تدریج این مناطق توسعه یافتند و به محله‌های بزرگ و پرجمعیتی تبدیل شدند.
فاولاها سکونتگاه‌های غیررسمی و آلونک‌های فقرا در حاشیه شهرهای بزرگ برزیل هستند که اغلب در تپه‌ها و مناطق صعب‌العبور ساخته شده‌اند.
این فاولاها به دلیل موقعیت جغرافیایی و عدم دسترسی به امکانات شهری با چالش‌هایی همچون فقر، بیکاری، جرم و جنایت، و نداشتن زیرساخت‌های اولیه روبرو هستند.
ویژگی‌های فاولاها
- زیرساخت‌ها: بسیاری از فاولاها زیرساخت‌های ضعیفی دارند. دسترسی به آب تمیز، برق و سیستم‌های بهداشتی اغلب محدود است.
- مسکن: خانه‌ها در فاولاها معمولاً از مواد ابتدایی ساخته شده و به صورت فشرده و در فضای محدود بنا شده‌اند.
- اقتصاد: اقتصاد فاولاها غیررسمی است و بسیاری از ساکنان مشاغل غیررسمی و ناپایدار دارند.
- امنیت: به دلیل شیب‌دار و باریک بودن محله‌ها هیچ وقت پلیس نتوانسته ماموریت درستی در آن جا انجام بده و همیشه در درگیری با کارتل‌ها شکست خورده است. تا این که پلیس و کارتل‌ها باهم به تفاهم رسیدند که کاری با هم نداشته باشند. زیرا اگر پلیس حمله کند، به جز کشته شدن مردم عادی فایده‌ای ندارد. البته در فاولا دزدی وجود ندارد، زیرا همه چیز با دوربین توسط کارتل‌ها کنترل می‌شود.
فرهنگ و جامعه فاولا
فاولاها علاوه بر چالش‌های فراوان، مراکز فرهنگی و هنری پویایی نیز هستند. موسیقی سامبا و فریوو، هنرهای خیابانی و جشنواره‌های محلی در این مناطق رواج دارد. ساکنان این محله‌ها جامعه‌ای نزدیک و حمایتی دارند که در مواجهه با مشکلات به یکدیگر کمک می‌کنند.
تلاش‌های بهبود
در سال‌های اخیر، دولت برزیل و سازمان‌های غیردولتی تلاش‌های متعددی برای بهبود شرایط زندگی در فاولاها انجام داده‌اند. این تلاش‌ها شامل پروژه‌های بازسازی مسکن، بهبود زیرساخت‌ها و ارائه خدمات بهداشتی و آموزشی است. فاولاهای ریودوژانیرو بخشی از چهره چندگانه و پیچیده این شهر هستند که با وجود تمام چالش‌ها، نقشی مهم در فرهنگ و جامعه محلی ایفا می‌کنند.
حقایق جالب درباره فاولاهای ریودوژانیرو
- بر اساس آمارها، بیش از 1.5 میلیون نفر در فاولاهای ریودوژانیرو زندگی می‌کنند که این رقم معادل 22% جمعیت شهر است.
- برخی از فاولاها مانند “روسینها” و “رکو” میزبان جشنواره‌های سالانه کارناوال هستند که بخش مهمی از فرهنگ و هنر برزیل محسوب می‌شود.
- با وجود چالش‌های زندگی در فاولاها، ساکنان آنها حس قوی هویت و انسجام اجتماعی دارند و از این محله‌ها با افتخار یاد می‌کنند.
- برخی فاولاها به عنوان مقاصد گردشگری مطرح هستند و بازدید از آنها به منظور آشنایی با فرهنگ و زندگی مردم محلی انجام می‌شود.
- مجسمه مسیح در ریودوژانیرو یک سمت دستش به سمت محله‌های پولدار نشین و دیگر دستش به سمت محله فاولاهای (محله‌های فقیر نشین) اشاره دارد که نشان‌دهده باز بودن رحمت او به روی هر دوی این بخش‌هاست.
- فراموش نکنید که کارتل‌های مواد (پلیس‌های بد بازنشسته و نیرو‌های نظامی اخراجی و فاسد) در فاولا هستند در حدی که الان همه به آنها باج می‌دهند و همه‌چیز تحت نظر آن‌هاست، پس اگر قصد سفر به فاولاهای را دارید، باید به این نکنه و خطرناک بودن این منطقه توجه کنید.
- اسم فاولا هم از تپه‌‌هایی که سربازان در آن منطقه در حال جنگ بودند، برای زنده نگهداشتن یاد آن، استفاده شده است.
- در فاولا نباید عکس و فیلم بگیرید، شتر هم دیدین ندیدین.
جمله معروف سلرون در مورد فاولا
زندگی در فاولا، نوعی هنر است. کسی دزدی نمی‌کند، کسی چیزی نمی‌شنود و چیزی هم گم نمی‌شود و آن‌هایی که باهوش هستند، از کسانی که دستور می‌دهند پیروی می‌کنند.
معرفی بزرگ‌ترین فاولاهای شهر برزیل
- روسینا (Rocinha):
روسینا بزرگ‌ترین فاولای شهر ریودوژانیرو و یکی از بزرگ‌ترین فاولاهای جهان است. این فاولا در حاشیه جنوبی ریودوژانیرو واقع شده و حدود 70 هزار نفر جمعیت دارد.
روسینا دارای مشکلات متعددی است، از جمله کمبود زیرساخت‌ها، فقر، جرم و جنایت و دسترسی محدود به آموزش و بهداشت. با این حال، این فاولا از جاذبه‌های گردشگری منحصربه‌فرد خود مانند تورهای پیاده‌روی، نقاشی دیواری و رستوران‌های محلی برخوردار است. ساکنان روسینا تلاش می‌کنند تا فرهنگ غنی و هویت خود را حفظ کنند و مشکلات موجود را با ابتکارات و اقدامات اجتماعی بهبود ببخشند.
- فاویلا (Favela):
فاویلا یکی دیگر از بزرگ‌ترین فاولاهای ریودوژانیرو است که در منطقه زون سول این شهر قرار دارد. این فاولا حدود 70 هزار نفر جمعیت دارد و با چالش‌هایی مانند کمبود امکانات بهداشتی، آموزشی و زیرساختی مواجه است.
فاویلا همچنین به دلیل مشکلات امنیتی و حضور گروه‌های مسلح شناخته می‌شود که زندگی ساکنان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
- کانداو :
این فاولا در منطقه زون سول ریودوژانیرو قرار دارد و حدود 50 هزار نفر جمعیت دارد. ویلا کانداو یکی از قدیمی‌ترین فاولاهای ریو است که به دلیل فقر، بیکاری و کمبود امکانات با چالش‌های زیادی مواجه است.
- فاولای Mangueira:
Mangueira یکی از بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین فاولاهای ریو دو ژانیرو است. این فاولا در شمال مرکزی شهر ریو قرار دارد و تقریباً 70,000 نفر در آن زندگی می‌کنند.
Mangueira به عنوان خانه اصلی مدرسه سارنگو (Escola de Samba Estação Primeira de Mangueira) شناخته می‌شود. این مدرسه سارنگو یکی از بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین گروه‌های سارنگو در برزیل است و هر ساله در کارناوال ریو شرکت می‌کند.
از نظر اجتماعی و اقتصادی، Mangueira یک جامعه محروم است و ساکنان آن با چالش‌هایی همچون فقر، بیکاری، جرم و خشونت دست و پنجه نرم می‌کنند. با این حال، این فاولا همچنین دارای هویت و فرهنگ قوی است و به عنوان یکی از مراکز مهم موسیقی و رقص برزیل شناخته می‌شود.
نتیجه‌گیری بامبو
فاولاهای ریودوژانیرو، مناطقی هستند که با وجود چالش‌های فراوان اقتصادی و اجتماعی، همچنان از حس هویت و انسجام قوی میان ساکنان خود برخوردارند. این فاولاها، علاوه بر جنبه‌های فرهنگی و گردشگری برجسته، نمادی از نابرابری و شکاف‌های اجتماعی در برزیل به شمار می‌روند. در بامبو اکوتور به معرفی معروف‌ترین فاولاها و ریسک سفر به آن جا صحبت کردیم.