قوم ننت چه قومی هستند و کجا زندگی می‌کنند | عجایب زندگی ننتس ها 📸🥶

شبه جزیره یامال، همان جایی است که دشت‌های برف آن با درخت‌های سوزنی برگ، برای قرن‌ها محل زندگی و چادر زدن مردم کوچ‌نشین قوم ننت بوده؛ منطقه‌ای که زندگی و مهاجرت در آن کار هر کسی نیست، اما مردم ننت زمین‌های آن را به عنوان خانه خود انتخاب کرده‌اند و با گله‌های گوزن شمالی‌شان در این سرزمین سخت، اما شگفت‌انگیز، زندگی می‌کنند.

شبه‌جزیره‌ یامال نوار پهناوری از زمین‌های باتلاقی و توندراهای (Tundra) قطبی است که از شمال سیبری تا دریای کارا کشیده شده و بسیار بالاتر از دایره‌ قطب شمال قرار دارد. در زبان بومیان ننت، یامال به معنای «پایان دنیا» است؛ سرزمینی دورافتاده، سرد و بادخیز با لایه‌های همیشگی یخ که چشم‌انداز آن را رودخانه‌های مارپیچ و درختچه‌های کوتاه قد تشکیل داده است.

پوشش گیاهی این منطقه خاص و دیدنی است؛ در عرض‌های جنوبی، درست در نزدیکی مدار قطب شمال، زمین‌های یامال با درختان کوچک سوزنی‌برگ پوشیده شده‌اند و جنوبی‌ترین بخش‌های شبه‌جزیره‌، ترکیب شگفت‌انگیزی از زمین‌های توندرا و جنگل تایگا را در خود جای داده است. چند کیلومتر که به سمت شمال بروید، جنگل‌های تایگا به پایان می‌رسد، دنیای بی‌درخت و سرد توندرا آغاز می‌شود و تنها دشت‌های بی‌انتهایی را می‌بینید که با منظره غروب خورشید رویایی‌تر از همیشه‌ پیش چشم شما نشسته‌اند. توندرا در واقع سرزمینی پوشیده از خزه‌ها، گلسنگ‌ها، قارچ‌ها و گیاهانی است که ارتفاع‌شان به ندرت از ۲۰ سانتی‌متر بیشتر می‌شود و اغلب اوقات زیر برف مدفون هستند. دشت‌های بی‌انتها یامال، بهترین مکان برای تماشای پدیده‌های نجومی مانند شفق قطبی یا هاله خورشیدی نیز محسوب می‌شود.

در منطقه خودگردان یامال-ننتس (YNAO) حدود ۳۰ هزار ننت زندگی می‌کنند که نزدیک به ۶ درصد جمعیت بومی این ناحیه را تشکیل می‌دهند. از میان آن‌ها، حدود ۵ هزار نفر هنوز به‌صورت کوچ‌نشین زندگی می‌کنند و به گله‌داری گوزن‌های شمالی مشغول‌اند.
این شبه‌جزیره‌ نه تنها میزبان بزرگ‌ترین گله‌ گوزن‌های اهلی جهان است، بلکه قلب تپنده‌ صنعت گاز روسیه هم به‌شمار می‌رود. سرمایه‌گذاری در این منطقه و استفاده از زمین‌های بکر، زیست بوم ننت‌ها و گله‌های آن‌ها را تحت تاثیر قرار داده، اما در نهایت چوپانان ننت موفق شدند حق خود برای زندگی در توندرا و ادامه‌ راه و رسم اجدادی‌شان را حفظ کنند.

زندگی روزمره و معیشت ننت ها

منبع اصلی معیشت ننت‌ها، شکار و گله‌داری گوزن شمالی است. سنت گله‌داری گوزن‌ها در حجم وسیع از قرن ۱۸ میلادی میان ننت ها شکل گرفت و بعدها برای کمک به گله‌داری و کشیدن سورتمه، سگ ساموید را پرورش دادند؛ سگی که اروپایی‌ها بعدها برای اکتشافات قطبی هم از آن استفاده کردند، زیرا با شرایط سخت قطبی بسیار سازگار است.

برای ننت‌ها، گوزن شمالی همه‌چیز است؛ منبعی برای گوشت، چربی و خون به‌عنوان غذا، پوست برای لباس، کفش و چادرهای زمستانی، چرم برای ساخت طناب و افسار، روده‌ها برای نخ‌سازی و حتی شاخ‌ها برای ابزارهای مختلف. یک گله‌ ۷۰ تا ۱۰۰ رأسی می‌تواند تمام نیازهای یک خانواده‌ ننت را برآورده کند. از طرف دیگر، استفاده از گوزن‌ها به عنوان حیوان بارکش در طول سال، به مردم ننت این امکان را می‌دهد تا مسافت‌های طولانی در مهاجرت‌های فصلی را طی کنند.

فرهنگ قوم ننتس ها

ساختار اجتماعی ننت‌ ها بر اساس قبیله‌ و طایفه‌های مختلف تشکیل شده است. هر طایفه که یک جد مشترک داشته باشند، سرزمین‌ها، نمادها، نشانه‌ها و حتی گورستان‌ها و مکان‌های قربانی مخصوص به خود را دارند.

باورهای مذهبی و معنوی ننت‌ ها هم ترکیبی از شمن‌گرایی و آنیمیسم (Animism) است و بر احترام به زمین و منابع طبیعی تاکید دارند. آن‌ها دارای طبقات مختلفی از شمن‌ها هستند که هر کدام توانایی‌ها و وظایف ویژه‌ای دارند، از برگزاری آیین‌های درمانی گرفته تا ارتباط با دنیای ارواح. در طول مهاجرت‌های فصلی، آن‌ها وسایل مقدسی مانند پوست خرس، اشیای مذهبی و سکه را بر سورتمه‌ مقدس قرار می‌دهند و محتوای داخل آن را تنها در مراسم‌های ویژه یا آیین‌های دینی به نمایش می‌گذارند.

موسیقی سنتی ننتس‌ها، بخشی جدایی‌ناپذیر از هویت فرهنگی آن‌هاست؛ موسیقی‌ای که بیشتر بر پایه‌ سرودها و اشعار حماسی شکل گرفته و برخلاف بسیاری از فرهنگ‌ها، هیچ ساز یا رقصی در آن وجود ندارد. موسیقی برای ننت ها داستان‌ها و قصه‌هایی است که نسل به نسل منتقل شده و در دل شب‌های سرد توندرا، دور آتش سوزان، برای کوچک‌ترها بازگو می‌شود.

برخی دیگر از ویژگی‌های فرهنگی ننت ها عبارتند از:

• ازدواج میان افراد یک طایفه مجاز نیست و ننت ها باید همسر خود را از طایفه‌ای دیگر انتخاب کنند.
• در جامعه ننت ها، جایگاه زنان پایین‌تر از مردان است و قدرت بیشتر در دست مردان قبیله قرار دارد.
• هر فرد از قوم ننت یک گوزن مقدس دارد که تا زمانی که توان راه رفتن دارد، نباید آن را ذبح کرد.
• موسیقی ننت ها هیچ گونه سازی ندارد و تنها این شمن‌ها بودند که برای ورود به حالت خلسه، از طبل‌های آیینی استفاده می‌کردند.

زبان قوم ننت

ننت ها بزرگ‌ترین جامعه‌ای هستند که هنوز هم به زبان‌های سامویدی (Samoyedic) (شاخه‌ای از خانواده‌ زبان اورالی، هم‌خانواده با زبان‌های فنلاندی و مجاری) صحبت می‌کنند. جالب است بدانید حدود 25 گویش مختلف از زبان سامویدی در میان مردم ننت (ننت توندار) وجود دارد. با این حال، در برخی از مناطق، زبان‌های ترکی و روسی جایگزین لهجه‌های سامویدی شده‌اند.

ظاهر و پوشش مردم قوم ننت

ننت‌ها از لحاظ ظاهری شبیه قوم اورالی هستند و ویژگی‌های مغولی در ظاهر آن‌ها کاملاً واضح است؛

• قد کوتاه با متوسط ۱۵۸ سانتی‌متر در مردان
• اندامی تنومند
• موهای صاف و پرپشت
• چشم‌ها و موهای مشکی یا قهوه‌ای

با این‌همه، ننت‌های منطقه آرخانگلسک، کمی به اروپایی‌ها شباهت دارند.

لباس‌های ننت‌ها نیز از پوست گوزن تهیه می‌شود و با تاندون‌های همین حیوان دوخته می‌شوند. از تاندون گوزن برای ساخت طناب‌های حصاری، از استخوان برای ابزار و قطعات سورتمه و از پوست برای پوشش چادرهای مخروطی‌شکل به نام «چوم» (choom) یا «میا» (mya) استفاده می‌‌کنند که روی تیرک‌های سنگین نصب می‌شوند.

تغذیه ننت ها در شمال سیبری

گوشت گوزن شمالی مهم‌ترین بخش رژیم غذایی ننت‌هاست و به شکل‌های مختلف مصرف می‌شود: خام، یخ‌زده یا پخته. خون تازه گوزن که سرشار از ویتامین است نیز همراه با گوشت خورده می‌شود.

ننت‌ها در تابستان ماهی‌های محلی مانند سالمون سفید و موکسان (یک ماهی سفید نقره‌ای رنگ) را صید می‌کنند و از میوه‌های خوراکی مانند کرنبری کوهستانی استفاده می‌کنند تا از محصولات طبیعی سرزمینشان بهره‌مند شوند.

شفق قطبی و قوم ننت ها

اما ننت ها با افسانه های شمالی و شفق قطبی پیوند عمیقی دارند؛ پدیده‌ای که یکی از عجایب هفتگانه طبیعی جهان به شمار می‌رود و ننتس ها بارها در شب‌های سرد قطب آن را از آسمان تاریک تماشا کرده‌اند. ناریان مار (Naryan-Mar)، مرکز منطقه خودگردان ننت ها، درست جایی که این قوم باستانی در آن زندگی می‌کنند، یکی از لوکیشن های محبوب برای تماشای شفق قطبی است که کمتر از 3 ساعت از مسکو با هواپیما فاصله دارد.

شفق قطبی در منطقه قطبی ناریان‌مار منظره‌ای شگفت‌انگیز از رقص نورهای رنگارنگ خلق می‌کند و میراثی دست‌نخورده از فرهنگ ننت‌ها است که هنوز هم می‌توان افسانه‌های شفق قطبی و اسطوره‌ها را در آن شنید.

کشف رازهای قوم ننت با تور بامبو اکوتور

سفر به شمالگان و تور یامال و عشایر قطب شمال، دنیای جدیدی از راه و رسم زندگی در قطب شمال، زیبایی‌های مسکو و رازهای قوم بومی ننت‌ها را به شما نشان می‌دهد. بامبو اکوتور در سفرهای شگفت‌انگیز شمالگان روسیه، تجربه زندگی و اقامت در خانه پارچه‌ای سنتی عشایر ننتس با بخاری چوبی را برایتان رقم خواهد شد و شما را به تماشای قطب‌نمای انسانی گوزن‌های شمالی می‌برد. شما می‌توانید عشایر را در کوچ زمستانی همراهی کنید. شما می‌توانید شب‌ها دور آتش، درباره داستان‌ها و افسانه‌های قوم ننت از شفق قطبی و ارواحی بشنوید که از این قوم در برابر سختی‌های زندگی در سیبری محافظت می‌کنند. ماهیگیری روی یخ دریاچه‌ها و رودخانه‌های منجمد، عبور از مسیرهای برفی با اسنوموبیل و خودروهای برف‌گِل‌رو و… از دیگر تجربه‌ها شما در این تور خواهد بود. در این تور اگر خوش شانس باشید، فرصت تماشای شفق شمالی یا شفق قطبی را نیز خواهید داشت.